محمد تاجیک

گفتگوها و کنجکاوی در مورد هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳ به حدی افزایش یافت که باعث شد «هوش مصنوعی»توسط سازندگان «لغت نامه کالینز» لقب «کلمه سال» را به خود اختصاص دهد. هرچند که نام هوش مصنوعی به عنوان یک دانش جدید در سال ۱۹۶۰ ابداع شده بود ولی پیشرفت های این فناوری در یکسال اخیر به خصوص تحت تاثیر ChatGPT باعث نفوذ این فناوری در فرهنگ عمومی شد و همچنین دانش حقوق را به چالش فراخواند .در نظام حقوق کیفری ایران با ۴ دسته جرایم روبرو هستیم : حدود و قصاص و دیات و تعزیرات . هرچند تعزیرات بر اساس ذات خود که بهنظر حاکم اسلامی گذاشته شده است قابلیت های تطبیق پذیری بیشتری با تحولات هوش مصنوعی دارند ولی از میان این ۴ دسته، حدودچالش های بیشتری در مواجهه با موجودی هوشمند بنام هوش مصنوعی را دارند.در این مقاله فارغ از پیشرفت های آینده هوش مصنوعی،تنها وضعیت فعلی آن از حیث امکان ارتکاب جرم حدی بررسی می شود.روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و روش گردآوری مطالب از نوع کتابخانه ای و بخشی نیز در تعامل و پرسش از هوش های مصنوعی مولد مانند Gemini و ChatGPT بدست آمده است.نتیجه اینکه به نظر می رسد از نظر امکان سنجی ارتکاب جرایم حدی، برخی جرایم مانند قذف از نظر منطقی توسط هوش مصنوعیقابلیت ارتکاب دارد درحالیکه برخی جرایم حدی مانند جرایم جنسی یا شرب خمر اصولا غیرقابل تحقق خواهد بود . از منظر مسئولیتکیفری، حقوق کیفری حال حاضر ایران هنوز شخصیت مستقل هوش مصنوعی را مانند آنچه در مورد شخصیت حقوقی داریم، مورد پذیرشقرار نداده است و به همین دلیل با پیشرفت های روزافزون این فناوری به زودی چالشهایی در حقوق ایران در خصوص جرایمی که اینفناوری در آن نقش خواهد داشت بوجود خواهد آمد. از نظر مجازات، قانون مجازات کنونی مجازاتی که مناسب اعمال بر هوش مصنوعیباشد، ندارد و در این زمینه نیز با کاستی هایی روبرو هستیم و نیاز است ماده مانند ماده ۲۰ در خصوص مجازات های خاص اشخاصحقوقی در مورد هوش مصنوعی نیز داشته باشیم.

هوش مصنوعی، حدود، چت جی پی تی، مسئولیت کیفری.