بررسی ظرفیت فقهی قاعده ی «لاضرر» از منظر فقهای امامیه و جایگاه آن به عنوان مبنای مسئولیت مدنی در حقوق ایران

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دومین کنفرانس ملی مطالعات بنیادین فقهی، حقوقی: نظریه ها، رویکردها و چالش ها
  • کد COI اختصاصی: LAWKHO02_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 181
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهنام قنبرپور

استادیار،گروه حقوق،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قایم شهر، قایم شهر، ایران

چکیده

قاعده ی لاضرر به معنای نفی ضرر به عنوان یک قاعده ی فقهی درچهارچوب روایتی توسط رسول اکرم (ص)در ماجرای سمره بنجندب مطرح شده است. اکنون پرسش آن است که با توجه به گرایش های جدید حقوقی مبنی بر حذف نظریه ی تقصیر آیا قاعده ی لاضرر می تواند مبنای مسئولیت مدنی باشد؟ پژوهش حاضرکه به روش توصیفی و تحلیلی سامان یافته است می کوشد با هدف بهرهبرداری هر چه دقیق تر و کامل تر از قاعده ی مهم فقهی لاضرر در قانونگذاری وتحلیل این قاعده براساس نظرهای گوناگون به اینسوالات پاسخ دهد اولا ؛میزان کارآمدی قاعده مذکور براساس نظرات مختلف فقیهان تا چه اندازه است ؟ثانیا؛ با توجه به تفاسیر ارائه شدهاز طرف فقها ، آیا می توان آن را به عنوان یک مبنا در مسئولیت مدنی در حقوق ایران پذیرفت؟در پاسخ به سوالات فوق این نتیجه بهدست آمد که میزان کارآمدی قاعده نزد فقها بر اساس تفسیر آنها متمایز است ، چه اینکه بر اساس مبنای نفی حکم ضرری شیخ اعظمانصاری بالاترین کارآمدی و بر اساس نهی سلطانی حضرت امام (ره) پایین ترین کارآمدی را دارد و تنها بر قاعده ی تسلیط حاکم است وهمچنین از آنجا که در تحقیق،نظر حضرت امام(ره) به عنوان نظر شارع مقدس پذیرفته شده ، اشاره شدکه قاعده یلاضرر چنین ظرفیتفقهی را ندارد که مبنای مسئولیت مدنی مبتنی بر آن قرار گیرد و بیان گردید که مبنای استناد عرفی که توسط بعضی از حقوق دانان مطرحشد با نظام حقوقی ایران هماهنگی بیشتری داشته و می تواند مبنای مسئولیت مدنی قرار گیرد.

کلیدواژه ها

قاعده ی لاضرر، نفی حکم ضرری،مبنای مسئولیت مدنی، تقصیر

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.