مجتبی شاکر - دانشجوی دکتری رشته علوم و مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
موسی حسام - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان، گرگان
خلیل قربانی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان، گرگان
ابوطالب هزار جریبی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان، گرگان
محمد اوشنی - دکتری علوم اقتصادی، کارشناس مطالعات اقتصادی آب و آبفا، عضو دبیر خانه هیئت ساماندهی و راهبری بازارهای محلی آب وزارت نیرو، تهران

با توجه بحران به وجود آمده در وضعیت منابع آبی کشور، در طی چند سال اخیر توجه به بحث مدیریت تقاضا به جای مدیریت عرضهدر بخش منابع آبی به عنوان یک راهبرد در تغییر مدیریت منابع آب از سوی متخصصان و کارشناسان امر بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته، به نحوی که توسعه سازوکارهای مبتنی بر پیاده سازی بازار آب در اقصی نقاط کشور به عنوان راهکاری منعطف، کارا و پایدار دربحث مدیریت بحران منابع آب و نیز بازچرخانی توزیع آب بین مصارف مختلف با استفاده از این بازار به عنوان دستورالعمل اصلی درحوزه های آبی کشور مورد بررسی و اجرا واقع گردیده است. بر این اساس پیاده سازی بازار آب در نقاط مختلف کشور به جهت مدیریتمنابع محدود آبی و افزایش بهره وری و کارایی مصرف آب نیازمند انجام برخی مطالعات و نیز اجرایی شدن برخی زیرساخت ها در آنمناطق می باشد. با توجه به اینکه پیشینه پیاده سازی بازار آب قدمتی نزدیک به شش دهه دارد و اولین بازار آب در جهان در ایران درمنطقه مجن اجرایی شده است، لذا بررسی فرآیند مطالعاتی، پیاده سازی و اجرایی و نیز میزان دستیابی به اهداف مد نظر در تمامیبازارهای خارجی و داخلی امری بسیار محتمل می باشد که این مقاله بدانها پرداخته است. در این مقاله با بررسی تجربیات به دست آمدهاز پیاده سازی بازارهای غیررسمی در داخل ایران و نیز مقایسه آن با بازارهای مختلف پیاده شده در برخی کشورها اقدام به ارزیابی عواملاصلی و محدود کننده از قبیل ساختار فیزیکی و زیرساخت منابع آبی، مبانی حقوقی و قانونی، مسائل سیاسی و اقتصادی و جنبه هایمحیط زیستی پرداخته و در نهایت اقدام به ارائه برخی راهکارها و پیشنهادات جهت پیاده سازی هرچه موفق تر بازار آب در نقاط مختلفکشور نموده است.

بحران آب، مدیریت تقاضا، بازار آب، کشورهای جهان، ایران.