بررسی عملکرد تولید علوفه کینوآ (Chenopodium quinoa willd.) و تعیین گوارش پذیری آن به صورت خشک و سیلاژ

سابقه و هدف: کینوآ (Chenopodium quinoa willd.) یک گیاه زراعی دو منظوره برای تولید دانه و علوفه است. کشت کینوآ در کشور به دلیل نیاز آبی پایین، مقاومت به خشکی و شوری و ارزش غذایی بالای دانه در حال گسترش است. این آزمایش با هدف بررسی عملکرد تولید علوفه در ۳ ژنوتیپ مختلف کینوآ و همچنین تعیین گوارش پذیری و تجزیه پذیری ماده خشک علوفه آن ها در مرحله خمیری شدن دانه ها به صورت علوفه خشک و سیلاژ انجام شد.مواد و روش ها: سه ژنوتیپ کینوآ شامل سجاما، تیتیکاکا و ۱۲Q به صورت خشک شده و سیلاژ مورد بررسی قرار گرفتند. ژنوتیپ ها هم زمان کشت شده و در زمان خمیری شدن دانه برداشت شدند. علوفه برداشت شده توزین شد و عملکرد تولید علوفه در واحد سطح تعیین شد. علوفه برداشت شده به دو شکل علوفه سایه خشک و سیلاژ ۶۰ روزه آماده شده و. سیلاژها پس از باز کردن سیلوها مورد ارزیابی ظاهری قرار گرفتند. از علوفه های خشک و سیلاژ نمونه برداری انجام شد و پس از خرد کردن با آسیاب با توری با قطر منافذ یک میلی متر برای تعیین فراسنجه های گوارش پذیری، تجزیه پذیری و میزان ناپدیدشدن شکمبه ای (از طریق انکوباسیون شکمبه ای نمونه ها در داخل کیسه) و میزان ناپدیدشدن پس از شکمبه ای (از طریق انکوباسیون بقایای هضم شکمبه ای نمونه ها در دستگاه شبیه ساز هضم) ماده خشک مورد استفاده قرار گرفتند. برای انکوباسیون نمونه ها در شکمبه از کیسه های پلی استری با منافذ به قطر ۵۰ میکرومتر استفاده شد. داده ها در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از نرم افزار SAS مورد تجزیه آماری قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که در هر سه ژنوتیپ کینوآ، طول دوره کشت تا خمیری شدن دانه ها در شرایط اقلیمی کرمان ۶۰ روز بود و در این دوره میزان عملکرد گیاه تر برای ژنوتیپ های سجاما، تیتیکاکا و ۱۲Q به ترتیب ۳۴۵۰۰، ۳۰۴۰۰ و ۳۶۶۱۰ کیلوگرم در هکتار تعیین شد. در ارزیابی ظاهری سیلاژها، امتیاز کلی ۷۵/۱۶، ۵۰/۱۷ و ۱۳/۱۸ از امتیاز ۲۰ به ترتیب برای ژنوتیپ های سجاما، تیتیکاکا و ۱۲Q تعیین شد (۰۱/۰>P). در ژنوتیپ ها و اشکال مختلف علوفه کینوآ میزان ناپدید شدن ماده خشک در شکمبه از ۶۴/۶۴ تا ۸۶/۶۹ درصد و در کل دستگاه گوارش از ۶۴/۶۹ تا ۱۹/۷۵ درصد ماده خشک متغیر بود (۰۱/۰P<). میانگین غلظت ماده خشک با سرعت تجزیه بالا (بخش a) در علوفه های خشک شده کمتر از نوع سیلاژ (۶۵/۳۹ در مقابل ۲۳/۴۵ درصد) و میانگین غلظت ماده خشک با سرعت تجزیه کند (بخش b) و همچنین میانگین ثابت نرخ تجزیه (c) در علوفه های خشک شده بیشتر از سیلاژ علوفه ها (به ترتیب ۴۶/۴۱ در مقابل ۳۹/۳۶ درصد و ۰۷۹/۰ در مقابل ۰۶۳/۰ در ساعت) تعیین شد (۰۱/۰>P).نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که علوفه کینوآ از گوارش پذیری مناسبی برخوردار است و می تواند در تغذیه نشخوارکنندگان جایگزین مناسبی برای علوفه های رایج با نیاز آبی بالا باشد. هم چنین در بین ژنوتیپ های مورد بررسی تیتیکاکا از نظز عملکرد علوفه، pH سیلاژ، میزان ناپدیدشدن ماده خشک در کل دستگاه گوارش و همچنین تجزیه پذیری ماده خشک نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتر باشد.

کلیدواژه ها:

"تجزیه پذیری" ، "سیلاژ" ، "کینوآ" ، "گوارش پذیری" ، "عملکردتولید"