سپهر ملکی - دانشآموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

اصل برائت از اصول عملیه به معنای حکم به عدم ثبوت تکلیف ، در مواردی که تکلیف مشکوک است ، می باشد. اصل مزبور درمسائل حقوقی نیز کاربرد فراوانی دارد و در قوانین موضوعه ایران اعم از قانون اساسی ، قانون مدنی ، قانون آیین دادرسی مدنی وقانون آیین دادرسی کیفری ، بدان اشاره گردیده است . در قوانین فوقالذکر تعریف و مفهوم متفاوتی از اصل برائت ارائه گردیدهاست ؛ لکن ، آنچه که میان تمام تعاریف مذکور مشترک است ، اینست که »هرکس مدعی حقی است ، باید آن را اثبات کند.«پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی به بررسی نقش و جایگاه اصل برائت در قانون آیین دادرسی مدنی می پردازدو دو بخش اساسی تعریف اصل برائت در قانون مزبور را مورد واکاوی قرار می دهد. وفق ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی : »اصل برائت است ، بنابراین اگر کسی مدعی حق یا دینی بر دیگری باشد باید آن را اثبات کند، در غیر اینصورت با سوگند خوانده حکم برائت صادر خواهد شد.« در واقع ، مقاله حاضر به دو موضوع کلیدی می پردازد. اول اینکه بار اثبات دعوی بر عهده مدعی است ودوم اینکه ، برای صدور حکم برائت ، اتیان سوگند ضروری است یا خیر؟ نتیجتا مشخص گردید که صدور برائت خوانده دعوی ،نتیجه اصل برائت است و نه نتیجه سوگند او؛ به عبارت دیگر، نمی توان اتیان سوگند بدون درخواست خواهان را یک قاعده الزامآوردانست .

اصل برائت ، آیین دادرسی مدنی ، خوانده، سوگند