نیلوفر محمدی - دانشجوی دکتری، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
زهرا حجازی زاده - استاد، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

بررسی رفتار متغیرهای اقلیمی در طول محدوده زمانی، نشان این واقعیت است که اقلیم با تغییراتی مواجه بوده است که با توسعه شهری و نقش انسان در این تغییرات به واسطه انتشار گازهای گلخانه ای بارزتر می شود. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات تغییر اقلیم بر افزایش ریسک مخاطره خشکسالی در تهران با بهره گیری از سناریوهای CMIP۶ بوده است. ابتدا داده های بارش و دمای روزانه ایستگاه های شمیران، مهرآباد و آبعلی در بازه زمانی ۲۰۲۰-۱۹۸۸ از سازمان هواشناسی استان تهران دریافت و سپس کنترل کیفی شد. در ادامه از روش های آماری Mann-Kendall، XLSTAT و مدل ریزمقیاس SDSM-DC در دو دوره ۲۰۱۴-۱۹۷۹ و دوره آتی ۲۰۵۹-۲۰۲۴ با مدل CanESM۵ طبق بدبینانه ترین سناریو SSP۵ بازسازی و شبیه سازی شد. در مرحله بعدی برای بررسی دوره سالانه خشکسالی ۳۲ ساله با استفاده از شاخص SPI از نرم افزار DIC بهره گرفته شد. یافته های روند تغییرات دما و بارش با آزمون Mann-Kendall بارش را با جهش تغییراتی نشان داد و در تمامی ایستگاه ها دما روند افزایشی داشت. شبیه سازی با مدل CanESM۵ در ایستگاه مهرآباد، بیش ترین دما به ماه ژوئیه تعلق یافت و بیش ترین بارش در ماه مارس خواهد بود. سپس برای بررسی خشکسالی دوره بلندمدت ۱۲ ماهه (یک سال) داده های بارش نشان داد که در ایستگاه آبعلی و شمیران وضعیت خشکسالی در هر سال در نوسان بوده و طی سال های اخیر وضعیت خشکسالی نزدیک به نرمال بوده است. در این میان ایستگاه شمیران طی روند دوره ۳۲ ساله بیش ترین دوره خشکسالی خیلی شدید را تجربه کرده است. این در حالی است که ایستگاه مهرآباد تنها طی سال های ۱۹۹۳-۱۹۸۹ خشکسالی شدید را تجربه کرده است. در حالی که طول دوره خشکسالی در ایستگاه آبعلی و شمیران بیش تر بود و هر دو در سال ۲۰۱۴ با خشکسالی خیلی شدید مواجه بوده اند. تهران با تغییر اقلیم ناشی از گرمایش جهانی مواجه بوده است و انتظار می رود با توجه به دوره های خشکسالی که تجربه کرده است، مستعد خشکسالی خیلی شدید باشد. لذا داشتن برنامه ریزی در امر مدیریت ریسک اقلیمی در آینده، با توجه به اقلیم جدید تهران را ضروری می سازد.

تغییرات آب و هوایی, تهران, گرمایش جهانی, مخاطرات اقلیمی, مدل سازی, من-کندال