تحلیل روند تغییرات کیفیت آب رودخانه کارون با بهره گیری از آزمون ناپارامتری من-کندال و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه مدل سازی و مدیریت آب و خاک، دوره: 4، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_MMWS-4-2_019
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 226
نویسندگان
استادیار، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، ایران
کارشناس، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، ایران
چکیده
بررسی و پیش بینی کیفیت آب رودخانه ها که پدیده ای غیرقطعی، تصادفی و متاثر از عوامل طبیعی و غیرطبیعی است نقش مهمی در مدیریت کیفی منابع آب ایفا می نماید. این پژوهش با هدف تحلیل روند کیفیت آب رودخانه کارون در چهار ایستگاه هیدرومتری شامل گتوند، شوشتر، ملاثانی و اهواز رودخانه کارون در بازه زمانی ۲۰ ساله (۱۳۹۶-۱۳۷۷)، در دو فصل مرطوب و خشک انجام شد. برای این منظور پارامترهای شیمیایی هدایت الکتریکی (EC)، کل مواد جامد محلول (TDS)، نسبت جذب سدیم (SAR)، سدیم (Na) و کلراید (Cl) مورد تحلیل قرار گرفتند. روند کیفیت آب رودخانه با استفاده از آزمون ناپارامتری من-کندال و ترسیم نقشه های آن با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام پذیرفت. نتایج آزمون من-کندال نشان داد که مقادیر پارامترهای EC، TDS، SAR، Na و Cl در بازه زمانی مورد نظر، از ایستگاه های بالادست به پایین دست روند افزایشی داشته است. روند شوری (EC) در فصل مرطوب در ایستگاه های شوشتر و ملاثانی بر اساس آماره Z در سطح ۱۰ درصد و در ایستگاه اهواز در سطح پنج درصد معنا دار و افزایشی بوده است. کم ترین مقدار شوری در فصل مرطوب مربوط به ایستگاه گتوند با ۷۰۱ میکرو زیمنس بر سانتی متر در سال ۸۱-۸۲ و بیش ترین مقدار به ایستگاه اهواز با ۲۸۰۶ میکرو زیمنس بر سانتی­متر در سال ۸۸-۸۷ در فصل خشک بوده است. هم چنین، بر اساس شاخص کیفی آب ویلکاکس، در همه ایستگاه های مورد مطالعه، کیفیت آب برای مصارف کشاورزی در رده متوسط قرار داشت و برای آبیاری زمین هایی با ابفت درشت و با زهکشی، مناسب است (عمدتا در رده C۳S۱). این در حالی است که پارامترهای Na، Cl و TDS در برخی از سال ها در مرز متوسط و نامناسب قرار گرفتند. به طورکلی، نتایج نشان داد که به دلیل استفاده های نادرست و عدم رعایت اصول بهره برداری آب این رودخانه، بر میزان املاح محلول این رودخانه افزوده شده و سبب کاهش کیفیت آب رودخانه در طول دوره آماری مورد مطالعه شد.کلیدواژه ها
رودخانه کارون, فصل مرطوب و خشک, کیفیت آب, ویلکاکس, GISاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.