نگاره های ابوالحسن غفاری کاشانی اسنادی مصور از وجوه آشکار و پنهان بافته های عصر زندیه
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: مجله علمی «کاشان شناسی »، دوره: 16، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_SHK-16-2_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 199
نویسندگان
دانشیار، گروه فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران
چکیده
ابوالحسن غفاری افزون بر تاریخ نگاری، به تصویرگری نیز شهره است. نقاشی با رویکرد مستوفیگری موجب خلق آثاری از مضامین و شخصیت های تاریخی شد. درج امضا و نوشتار ذیل آثار او اهمیت دوچندانی در تاریخ هنر زندیه از یک سو و تاریخ هنر کاشان ازسویی دیگر دارد؛ بنابراین وجود توامان دو حرفه و مهارت نقاشی و تاریخ نگاری، موجب خلق تصاویری مستند و قرارگیری نوشتار و تصویر در یک قاب شده است. تعدادی از آثار ابوالحسن غفاری نمایانگر طرح بافته هایی از عصر زندیه است. شناخت طرح و نقش بافته های نیمه دوم سده دوازدهم از دریچه آثار هنرمندی کاشانی، در این مقاله پی گرفته شده است. مطالعه، طبقه بندی و تحلیل طرح ها و نقوش منسوجات غیرجامگانی در آثار ابوالحسن غفاری هدف نوشتار حاضر است. چه طرح ها و نقوشی از بافته های عصر زندیه در نگاره های ابوالحسن غفاری قابل مطالعه است؟ اهمیت آثار ابوالحسن غفاری در شناخت طرح و نقوش قالی عصر زندیه چگونه قابل تبیین است؟ داده های گردآمده از مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات موزه ای تحقیق کیفی پیش رو با روشی توصیفی تحلیلی جمع و تدوین شده است. نمونه ها به اقتضای دارا بودن منسوجات غیرجامگانی جمع آوری و هشت عدد از آثار ابوالحسن غفاری بررسی شده است. دستاورد پژوهش آنکه بافته ها از منظر طرح و نقش، قطع و کاربرد در آثار ابوالحسن غفاری تنوع دارند. طرح لچک ترنج در نگاره های دیدار کریم خان زند و وهبی افندی، شاه عباس دوم در دیدار با فرستاده گورکانیان هند در دو قطع قالیچه و پشتی، طرح محرابی در قالب سجاده در نگاره قاضی احمد، دو کناره با حاشیه های مداخل، دوستکامی و شیر و شکری در نگاره های میرمعزالدین و تاج بخشی نادرشاه شناسایی شد. دو جل در نگاره های قاضی عبدالمطلب و کریم خان زند سوار بر اسب و یک غاشیه در نگاره کریم خان زند جلودار خاصه مطالعه شد. درنهایت، دستاورد اصلی تحقیق درک ارتباط معنادار مضامین تاریخی و بافته ها از یک سو و شناخت پیوند دو پیشه ابوالحسن غفاری به عنوان نقاش و مستوفی ازسویی دیگر است.کلیدواژه ها
عصر زندیه, ابوالحسن غفاری, منسوجات کاشان, طرح و نقش منسوجات غیرجامگانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.