شناسایی مسائل کلیدی نظام ساختاری آموزش و پرورش از دیدگاه مقام معظم رهبری

اداره دستگاه آموزش و پرورش، که «یکی از معدود دستگاه های درجه ی یک در پیشرفت کشور و نیازهای کشور است» (مقام معظم رهبری، ۱۳۹/۰۲/۱۳۹۷)، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. «شاید اغراق نباشد اگر بگوییم حساسترین و مهمترین بخش اداره کشور، آموزش و پرورش است» (مقام معظم رهبری، ۲۶/۰۴/۱۳۸۱). حساسیت آن نیز به خاطر ماموریت بزرگی است که بر دوش آن قرار گرفته است؛ یعنی تعلیم و تربیت جمعیت عظیمی بالغ بر ۵/۱۶ میلیون دانش آموز که مهمترین ذخایر ملی یک کشور به حساب می آیند. طبق قانون اساسی و همچنین مصوبات مجلس شورای اسلامی ، تحقق این ماموریت بزرگ در قالب دستگاه اداری وزارت آموزش و پرورش بر عهده دولت قرار گرفته است؛ برنامه ریزی، تامین نیاز نیروی انسانی آموزشی و پرورشی، تالیف و توزیع کتب درسی، تامین و تدارک نیازمندی های آموزشی (امکانات و تجهیزات)، همکاری با سایر دستگاه های دولتی، نظارت و ارزیابی و ... تنها بخشی از وظایف محوله به دستگاه اداری آموزش و پرورش است. طبعا برای انجام وظایف مذکور، نیاز به ساختار اداری کارآمد و خودسازمانده ضروری به نظر می رسد؛ ساختار اداری که متناسب با نیازهای کشور بوده و مبتنی بر مبانی اسلامی باشد. با مروری کوتاه بر تاریخچه شکل گیری نظام ساختاری آموزش و پرورش سنتی در ایران (دوره رژیم پهلوی و کمی قبل تر از آن) می توان به سادگی دریافت که این دستگاه اداری به گونه ای تقلیدی، وابسته، بشدت ترجمه ای، تحمیلی، مغایر با مبانی دینی و مستقل از نیازهای حقیقی کشور و ملت ایران به وجود آمد. مقام معظم رهبری در بخشی از فرمایشات خود پیرامون نظام ساختاری آموزش و پرورش چنین اشاره می کنند؛ «نظام آموزش و پرورش ما یک نظام غرب زده، تقلیدی، مبتنی بر باورها و مبانی پذیرفته ی در اروپا بود... در بخشهای مختلف اداری و تشکیلات دولتی ما، این محسوس بود. آموزش و پرورش هم عینا به همین کیفیت شکل گرفت و همینطور ماند.» (مقام معظم رهبری ۰۳/۰۵/۱۳۸۶).