ارزیابی کیفیت آب های سطحی حوضه رودخانه گرگانرود برای مصارف مختلف با رویکرد شاخص کیفیت آب کانادا (CCME)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه علوم آب و خاک، دوره: 28، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JWSS-28-1_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 215
نویسندگان
Department of Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
Department of Watershed Management, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Sari, Iran.
Department of Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
چکیده
خصوصیات کیفی آب از مولفه هایی است که لحاظ آن در برنامه ریزی های مربوط به مدیریت منابع آب، ارزیابی سلامت حوضه های آبخیز و همچنین اعمال تغییرات مدیریتی ضرورت دارد. هدف از این تحقیق، ارائه یک تصویر کلی از وضعیت کیفیت آب های سطحی در حوضه رودخانه گرگانرود برای استفاده در طرح ها و برنامه های مدیریت آبخیز است. بدین منظور از داده های ثبت شده تعدادی از متغیرهای فیزیکوشیمیایی آب (شامل آنیون ها و کاتیون های اصلی، TDS، EC، SAR، pH و سختی کل) در ۲۵ ایستگاه هیدرومتری و شاخص کیفیت آب کانادا (CCME) برای ارزیابی استفاده شد. نتایج ارزیابی کیفیت آب برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت نشان داد که به طور کلی، میانگین شاخص کیفیت آب در سرشاخه ها و مناطق مرتفع، بیشتر از مناطق پایین دست و نزدیک به خروجی حوضه است. فرایندهای ژئوشیمیایی و اضافه شدن انواع آلاینده به آب در مسیر حرکت آب از سرشاخه ها تا خروجی حوضه باعث کاهش کیفیت آب شده است. بالاترین کیفیت آب در سطح حوضه برای ایستگاه های کبودوال و شیرآباد و پایین ترین در ایستگاه باغه سالیان ارزیابی شده است. در مورد کیفیت آب برای مصرف شرب، از بین متغیرهای منتخب برای ارزیابی، متغیرهای سختی، بی کربنات و کلرید، عوامل تنزل کیفیت آب در سرشاخه ها و مناطق بالادست حوضه تشخیص داده شد. اما به سمت پایین دست حوضه، با افزایش آلاینده هایی مانند TDS، سولفات و سدیم، کیفیت آب رودخانه به شدت کاهش پیدا کرده و در وضعیت نسبتا ضعیف تا ضعیف قرار گرفته است. کیفیت آب برای مصارف کشاورزی در اکثر ایستگاه های حوضه (حدود ۶۰% ایستگاه ها) در طبقه عالی قرار دارد و عامل محدودکننده ای از منظر کیفی وجود ندارد. تنها در ۳ ایستگاه در نزدیکی خروجی حوضه میزان بالای کلرید، SAR و هدایت الکتریکی باعث شده کیفیت آب برای مصارف کشاورزی در طبقه نسبتا ضعیف تا ضعیف قرار گیرد. در خصوص کیفیت آب برای مصارف صنعتی، تنها ۲۸% از ایستگاه های هیدرومتری که در سرشاخه ها قرار دارند، در وضعیت خوب ارزیابی شده است. سختی آب، اسیدیته و TDS مهم ترین عوامل تنزل کیفیت آب برای مصارف صنعتی در مناطق بالادست حوضه و کلرید و سولفات عوامل کاهش کیفیت آب در پایین دست حوضه هستند. نتایج این تحقیق می تواند به برنامه ریزی های مدیریت منابع آب، آبخیزداری و منابع طبیعی در حوضه گرگانرود کمک نماید. اما در بخش صنعت و به ویژه بهداشت و سلامت نیاز به بررسی های تفصیلی تر، با درنظرگرفتن برخی دیگر از متغیرهای مهم کیفیت آب (مانند نیترات، کلیفرم کل، کلیفرم روده ای و...) است.کلیدواژه ها
Water quality standard, Water quality parameters, Gorganrood basin, Canadian water quality index, استاندارد کیفیت آب, پارامترهای کیفیت آب, حوضه گرگانرود, شاخص کیفیت آب کانادااطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.