مرضیه اسماعیل زاده مبارکه - دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

هارولد بلوم یکی از برجسته ترین منتقدان ادبی است که نظریاتش درباره تاثیر و تاثر شاعرانه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. وی مراحل شش گانه تاثیرپذیری شاعر متاخر نسبت به شاعر متقدم را به عنوان پدیده هایی روحی نشان داده است. این شش مرحله عبارت اند از: انحراف شعری، تکامل و تضاد، تکرار و انفصال، ضدوالا یا انتقال دهنده، تطهیر و برائت جویی و بازگشت روح. در نظریه بلوم توجه به سازوکار حافظه و نقش آن در تاثیرپذیری شعرا از پیشینیان خود، اهمیت فراوانی دارد که در دانشنامه های ادبی مطرح نشده است، علاوه بر این مقالاتی هم درباره نظریه دلهره تاثیر نوشته شده که نویسندگان آن، مولفه های این نظریه را عمدتا بر مبنای مدخل اضطراب تاثیر دانشنامه های ادبی نوشته اند. در مقاله حاضر تلاش شده است نظریه بلوم با مراجعه به منابع اصلی و تالیفات نظریه پرداز و با توجه به اشعار حافظ و روشی که او نسبت به پیشینیان خود اتخاذ کرده شرح و تبیین شود.

بلوم؛ دلهره تاثیر، اشتباه تعمدی، حافظ