مطالعه تطبیقی تصویر زن در نقاشی دهه اول و سوم انقلاب اسلامی ایران
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات هنر و فرهنگ، دوره: 8، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_ARTS-8-4_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 261
نویسندگان
کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شیراز، شیراز، ایران
چکیده
وقوع انقلاب اسلامی در ایران، زمینه ساز تغییرات مهمی در بستر اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه ایران بود. دامنه این تغییرات را در حوزه های مختلف هنری نیز می توان ردیابی نمود. نقاشی از پیشروترین و تاثیرگذارترین هنرها در میان انواع هنرهای انقلابی است. در ابتدای انقلاب مدرنیسم، میدان را به نوعی هنر رئالیستی متکی بر سنت های فرهنگی و مذهبی و با ویژگی هایی چون تعهد اجتماعی و دینی، روایتگری و پیام گرایی سپرد. با فروکش کردن جو ملتهب انقلاب و به ویژه پس از پایان جنگ و ایجاد فضایی بازتر، تمایلات و گرایش های متعددی در نقاشی معاصر ایران رخ داد. تصویر زن در نقاشی دهه اول انقلاب بیشتر در نقش مادران و همسران شهیدان و در خدمت اهداف ایدئولوژیک بود. پس از گذشت سه دهه و با پر رنگ تر شدن حضور اجتماعی زنان، تغییرات محسوسی در نحوه بازنمایی زنان در نقاشی معاصر ایران به وجود آمد. پژوهش حاضر با انتخاب پنج هنرمند شاخص از دهه اول و پنج هنرمند از دهه سوم بعد از انقلاب اسلامی ایران و سپس بررسی تطبیقی آثار واجد تصویر زن بین دو گروه، سیر تحول بازنمایی تصویر زن را مورد مطالعه قرار می دهد و نتایج را در جداولی گردآوری می کند. ازجمله متغیرهای مورد مطالعه، نحوه ترکیب بندی زن در فضا، زیبایی زنانه، نمادپردازی، سبک، درون مایه زن به عنوان شخصیت تعاملی و یا غیرتعاملی، نوع پوشش و تصویر زمینه و نقش مایه همراه است. مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی است و به روش کتابخانه ای انجام گرفته است. آثار مورد مطالعه در دهه اول از کتاب ده سال با نقاشان انقلاب نوشته مصطفی گودرزی و در مورد نقاشان دهه سوم از آثار به نمایش در آمده در گالری های هنری اخذ شده است. نتایج نشان می دهد در نحوه بازنمایی تصویر زن و درون مایه اثر تفاوت زیادی بین دهه اول و سوم مشاهده می شود. در دهه اول بازنمایی زن بیشتر به سبک سمبولیسم است وزن در قالب مادر و همسر شهیدان و به صورت نمادهایی از مقاومت و شهیدپروری و حمایتگری از خانواده ظاهر می شود. در دهه سوم، سبک آثار از سمبولیسم فاصله می گیرد و به سمت رئالیسم و اکسپرسیونیسم و انتزاع می رود. زن معمولا در زندگی روزمره اش به تصویر کشیده شده است. این تفاوت در بازنمایی زن با گذشت سه دهه، نشان از نگاه متفاوت به زن و حضورش در اجتماع دارد.کلیدواژه ها
نقاشی دهه اول انقلاب، نقاشی دهه سوم انقلاب، هنر انقلاب، بازنمایی زن.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.