سهیل غیاثوند - دانشجوی دکترای دانشگاه امیرکبیر، مدیر بخش خط و سازه های فنی مرکز تحقی
محمد پوررضا - کارشناس ارشد راه و ترابری دانشگاه صنعتی شریف، عضو هیئت علمی پژوهشکده ح

بر اساس قانون ایمنی راه ها و راه آهن مصوب سال 79 ، محدوده 30 متر به منظور کریدور تاسیساتی، بعد از حریم 17 متر و محدوده 70 متر بعد از محدوده 30 متر جهت صدور مجوز احداث، بعنوان حریم و محدودههای آن برای راه آهن مشخص گردیده است. مشکلاتی همانند افزایش هزینه های استملاک زمین، دشواریهای و هزینه های بالای حفظ و نگهداری حریم و محدودههای اطراف، کاهش ایمنی با توجه به توسعه کاربریهای اطراف خطوط راه آهن و با توجه به برنامه های شرکت راه آهن جهت افزایش سرعت در خطوط، منجر به ایجاد ضرورت بازنگری در ابعاد و اندازه های حریم و محدوده های اطراف آن را ایجاد کرده است. یکی از معضلات در این بازنگری دسترسی به مبنای مستند و مستدل در تعیین اندازه های مصوب است. در این مطالعه در گام اول با بررسی مطالعات داخلی و خارجی به استخراج نمونه هایی جهت الگوگیری و تعیین عوامل تأثیرگذار بر میزان اندازه ها و ابعاد مربوطه پرداخته شد. در گام دوم محدوده اثرگذاری هریک از این پارامترها بر سه ناحیه بیان شده بررسی گردید و نهایتاً با تحلیل این عوامل، مبنای تعیین ابعادو شرایط حریم و محدوده های اطراف آن ایجاد گردید. بر اساس مبنای علمی بوجود آمده و نتایج حاصل از تحلیلها حداقل عرض مورد نیاز برای حریم راه آهن در مقاطع معمولی 8/25 متر پیشنهاد شد که در صورت پیش بینی توسعه آتی به ازای افزایش هر خط در هر سمت، 5 متر به میزان حریم در آن سمت افزوده میشود و همچنین افزایش حریم 8/25 متری تا 10 متر برای مواقعی که حریمی برای توسعه آتی پیش بینی نشده و مشکل تأمین دید وجود دارد، امکان پذیر است. در انتها روالها و پیشنهاداتی برای تعیین عرض کریدور تأسیساتی و محدوده حفاظتی و شیوه نگهداری از آن ارایه گردید و لزوم حفاظت از یک معبر 30 متری در هر سمت غیراقتصادی بنظر میآید. برای محدوده حفاظتی نیز کنترل عرض 100 متری از هر سمت محور ریل با شرایط تعیین شده، بعنوان حداقل شرایط درنظر کرفته شود.

راه آهن، ابعاد حریم، کریدور تأسیساتی، محدوده حفاظتی