تاملی در موقعیت مرزی انسان برحسب قوه خیال در فلسفه کانت و فارابی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دوفصلنامه حکمت سینوی (مشکوه النور)، دوره: 27، شماره: 70
  • کد COI اختصاصی: JR_APMN-27-70_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 40
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

یوسف شاقول

دانشیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

محمد خلیلی

دانشجوی دکتری فلسفه غرب دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران .

چکیده

انسان در سنت اسلامی موجودی میانی و مرزی تعریف شده است؛ به این معناکه انسان موجودی است در میانه حیوان و فرشته و در مرز میان آن دو، که هر لحظه امکان سقوط یا عروج وی به یکی از این مراتب هستی وجود دارد. در این مقاله کوشش شده تا براساس تصویر قوه خیال در فلسفه فارابی و کانت، تبیینی فلسفی از این وضعیت میانی و مرزی انسان صورت بگیرد؛ بنابراین مسئله خاص این نوشتار این است که ببینیم چگونه نزد این فیلسوفان، معرفت شناسی، بستری برای ارائه تبیینی هستی شناسی از موقعیت مرزی انسان می شود. این مقاله صرفا مطلع و گامی نخست برای این مسئله است. ازآنجاکه اهمیت و جایگاه قوه خیال نزد کانت در ضمن بحث استنتاج استعلایی به شکل برجسته ای خود را نشان می دهد، ابتدا تلاش می شود تا استنتاج استعلایی در همان مسیری که قوه خیال نقش خودش را آشکار می کند، پی گرفته شود و بر دوسطح خیال مولد و بازتولیدی تاکید شود. در گام بعدی سعی  می شود تا بدون تطبیق سازی خام یا ایجاد این همانی میان دو فیلسوف، همین دو سطح خیال در اندیشه های فارابی پیگیری، و با اتکاء به روش تحلیلی، بنیاد انسان شناسی ای برحسب قوه خیال، در اندیشه این دو فیلسوف جست وجو شود. نقش میانجیگری خیال در تحقق معرفت نزد دو فیلسوف امکان پی ریزی چنین ایده ای را فراهم آورد.

کلیدواژه ها

انسان شناسی, فارابی, قوه خیال, کانت, معرفت شناسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.