تعیین درجه اهمیت مشخصات مورفولوژیکی بر قدرت رشد نهال زردآلو بر مبنای تجزیه مسیر
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: مجله پژوهش های تولید گیاهی، دوره: 31، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JOPP-31-1_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 120
نویسندگان
نویسنده مسئول، استادیار موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
چکیده
سابقه و هدف: مشخصات ظاهری اکتسابی نهال در نهالستان به اندازه اصالت ژنتیکی آن در عملکرد و قدرت رشد آن تاثیرگذارند. ارزیابی این شاخص ها، از جمله شاخص کیفی دیکسون، روشی کارآمد برای ارزیابی قدرت رشد انواع نهال از جمله نهال درختان میوه و جنگلی محسوب می شود. بزرگی این شاخص تابعی از میزان و توزیع ماده خشک، ارتفاع و قطر نهال است. لذا، روشی تخریبی و زمانبر برای ارزیابی کیفی نهال است. از اینرو، هدف از انجام این پروژه ارزیابی روابط همبستگی بین ویژگی های ظاهری با مقدار شاخص دیکسون در نهال برخی ارقام تجاری زردآلو تولید شده در مناطق مختلف کشور بود تا بر مبنای رگرسیون خطی چندگانه و تجزیه مسیر امکان رتبه بندی صفات مورفولوژیکی تعیین کننده کیفیت این نوع نهال فراهم شود. مواد و روش ها: به منظور ارزیابی روابط بین شاخص های مورفولوژیکی نهال زردآلو، نهال ریشه لخت ۱۲ رقم تجاری با سه تکرار از هشت نهالستان واقع در چهار استان کشور در فصل جابجایی نهال طی سال های ۱۴۰۰-۱۳۹۹ برداشت شد. ویژگی نهال ها شامل ارتفاع، قطر، تعداد شاخه فرعی، تعداد و طول ریشه، وزن خشک، نسبت ارتفاع به قطر و اندازه شاخص دیکسون ارزیابی و همبستگی ساده بین آنها برآورد شد. ضرایب همبستگی از روش آنالیز مسیر و با در نظر گرفتن شاخص دیکسون به عنوان متغیر وابسته، به اثرات مستقیم و غیرمستقیم تجزیه شد. یافته ها: شاخص های نمایانگر قدرت رشد نهال زردآلو، از جمله متوسط شاخص دیکسون و برخی اجزای آن شامل قطر تنه، وزن خشک، نسبت ارتفاع به قطر و نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه، تابعی از مقدار درجه روز رشد تجمعی در مناطق مختلف بود. به طوریکه متوسط شاخص دیکسون، قطر و وزن خشک نهال با افزایش تعداد واحد گرمایی از ۲۷۰۰ تا حدود ۴۵۰۰ درجه روند افزایشی و نسبت ارتفاع به قطر روند کاهشی داشت. نسبت وزن خشک شاخه به ریشه نهال نیز در نهالستان های واقع در مناطقی با بیش از ۳۴۰۰ درجه روز رشد روند کاهشی داشت. از بین شاخص هایی که به صورت غیرتخریبی در محل نهالستان قابل ارزیابی هستند، قطر ساقه در بالای محل پیوند همبستگی بالاتری با قدرت رشد و سایر مشخصات مورفولوژیکی داشت و بنابراین مهمترین شاخص در ارزیابی کیفی نهال این محصول محسوب می شود. پس از شاخص قطر، شاخص های وزن خشک شاخه و ریشه هر چند که به روشهای تخریبی قابلیت ارزیابی دارند، اما بیشترین همبستگی را با قدرت رشد نهال زردآلو داشتند. تعداد شاخه، ارتفاع و ضریب تنومندی کمترین ضرایب همبستگی را با قدرت رشد و سایر مشخصات ظاهری نهال زردآلو داشتند.نتیجه گیری: شاخص قطر تنه به دلیل داشتن بالاترین همبستگی با شاخص دیکسون و اغلب خصوصیات مورفولوژیکی کارآمدترین شاخص در ارزیابی کیفی نهال زردآلو محسوب می شود.کلیدواژه ها
اثر مستقیم, پایه بذری, پیوندک, ضریب تنومندی, شاخص کیفی دیکسوناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.