ابراهیم پارسا اردکانی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
مریم گل آبادی - دانشیار، گروه کشاورزی-مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، ایران.
ولی اله محمدی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
محمدرضا بی همتا - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
حسین صارمی - استاد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برای عملکرد میوه و صفات مرتبط با آن در ۸۶ ژنوتیپ بادمجان شامل ارقام محلی و تجاری مورد استفاده کشاورزان ایران، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در زمستان ۱۳۹۸ در داخل گلخانه شرکت نگین بذر دانش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) اجرا شد. عملکرد میوه در گیاه، تعداد میوه در گیاه، وزن میوه، ارتفاع گیاه، طول میوه، عرض میوه، تعداد میان­گره و فاصله میان­گره ژنوتیپ های بادمجان اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار گرفت. دامنه عملکرد، تعداد میوه و وزن میوه درگیاه برای ژنوتیپ ها به ترتیب از ۶۰/۳گرم تا ۵۱۵۱ گرم در گیاه، ۱/۲۳الی ۳۹ میوه در گیاه و ۱۴/۳گرم تا ۳۸۷/۹گرم در گیاه متغیر بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری داشتند. مقایسه میانگین ها نشان داد رقم سابل بیشترین عملکرد میوه را داشت. پس از آن ژنوتیپ های شماره ۴، ۲ و ۵ به ترتیب در گروه دوم قرار گرفتند و بین آنها تفاوت معنی دار وجود نداشت. ژنوتیپ های شماره ۷۶، ۷۲ ، ۷۰ ، ۷۴ و ۶۶ به ترتیب کمترین عملکرد میوه را داشتند و بین آنها تفاوت معنی داری وجود نداشت. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد سه عامل مستقل از هم، مجموعا ۶۳ درصد از تغییرات را توجیه کردند. تجزیه خوشه­ای به روش وارد(Ward) ، ژنوتیپ­های بادمجان ارزیابی شده را در چهار گروه متفاوت قرار داد.به طوری که این نتایج تا حد زیادی با عملکرد میوه همخوانی داشتند. رگرسیون گام به گام نشان داد که سه صفت تعداد میوه در گیاه، وزن میوه و عرض میوه بیشترین تاثیر را بر روی عملکرد میوه داشتند. تجزیه مسیر نیز نشان داد وزن میوه و تعداد میوه بر روی عملکرد میوه تاثیر مستقیم داشتند و تاثیر غیرمستقیم این صفات چندان قابل­توجه نبود. از نتایج این پژوهش می­توان در برنامه های بهنژادی بادمجان برای تولید جمعیت های اولیه و انتخاب لاین خالص و ارقام جدید استفاده کرد.

بادمجان, تعداد میوه در گیاه, وزن میوه, عملکرد میوه در گیاه, ژرم پلاسم