مطالعه درختان زیستگاهی در توده های آمیخته و میان بند در جنگل های هیرکانی (پژوهش موردی: جنگل خیرود نوشهر)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، دوره: 32، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_IJFPR-32-1_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 118
نویسندگان
دکتری جنگل داری، گروه جنگل داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
نویسنده مسئول، دانشیار، گروه جنگل داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
چکیده
سابقه و هدف: برخی از مولفه های ساختاری جنگل مانند درختان زیستگاهی با ایفای نقش حیاتی خود به عنوان زیستگاه و تعدیل کننده محیط فیزیکی برای بسیاری از موجودات، سبب افزایش در غنای ساختاری و تاب آوری بوم سازگان می شوند. توجه به درختان زیستگاهی و حفاظت از تنوع زیستی در جنگل ها شامل مدیریت عناصر خاصی است که در چرخه تحول طبیعی جنگل یافت می شوند. بنابراین، هدف از این پژوهش، بررسی ساختاری درختان زیستگاهی در جنگل های آمیخته و میان بند در تعدادی از پارسل های مدیریت شده در جنگل خیرود در شهرستان نوشهر بود. مواد و روش ها: پارسل های ۳۰۵، ۳۰۶، ۳۰۹، ۳۱۰ و ۳۱۱ در بخش گرازبن برای این پژوهش انتخاب شدند. بخش گرازبن به عنوان سومین بخش از جنگل های آمیخته پهن برگ ناحیه خزری شمال کشور در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود دانشگاه تهران در هفت کیلومتری شرق شهر نوشهر از نوار جنگل های هیرکانی ایران واقع شده است. برای انجام این تحقیق، قطر همه درختان دارای مشخصات موردنظر و در حد زیادتر از شمارش با استفاده از آماربرداری صددرصد در همه پارسل های مذکور اندازه گیری شدند. شرایط مورد نظر شامل درختان سرشکسته، قارچ زده، توخالی از قسمت کنده، ریشه کن شده، تنه شکسته، چنگالی، دارای خمیدگی، دارای غده، دارای آشیانه، خشک دار سرپا، درختان کهن سال و دارای جاروی جادوگر بودند. برای شناسایی و تشخیص هر کدام از درختان واجد شرایط به عنوان درخت زیستگاهی از معیارها و روش های مختلفی استفاده شد تا مطلوبترین ارزیابی در مورد هر یک از آنها صورت گیرد. به عنوان نمونه، برای شناسایی درختان دارای آشیانه پرندگان علاوه بر تشاته های چشمی از دوربین های ویژه ای نیز استفاده گردید. تعداد در هکتار در طبقه های قطری برای همه درختان زیستگاهی در هر پارسل محاسبه شد. همچنین، میانگین تعداد و قطر انواع خردزیستگاه در هر هکتار در پنج پارسل مورد مطالعه به دست شد. نتایج: یافته ها نشان داد که بیشترین فراوانی درختان زیستگاهی در واحد سطح (۹۵/۱۰ اصله در هکتار) مربوط به پایه های توخالی از ناحیه کنده و امتداد ریشه ها بود، درحالی که کمترین آن (۵۵/۰ اصله در هکتار) به درختان دارای جاروی جادوگر تعلق داشت. بیشترین فراوانی درختان زیستگاهی در پارسل های ۳۰۵، ۳۰۶، ۳۰۹ و ۳۱۱ مربوط به درختان توخالی از ناحیه کنده و گورچه درخت به ترتیب با ۲۸۷، ۲۲۶، ۴۴۵ و ۱۹۷ اصله بودند. در پارسل ۳۱۰ بیشترین فراوانی درختان زیستگاهی (۵۸۶ اصله) به درختان دارای خمیدگی اختصاص یافت. وضعیت قطری درختان زیستگاهی نشان داد که قطر درختان کهن سال، دارای جاروی جادوگر، قارچ زده و لانه دار به طور میانگین ۱۱۴، ۱۱۱، ۴/۷۸ و ۹/۶۳ سانتی متر بودند، درحالی که کمترین قطر با میانگین ۵/۲۱ سانتی متر به درختان سرشکسته تعلق داشت. مقایسه میانگین فراوانی انواع درختان زیستگاهی در پارسل های مورد مطالعه نشان دهنده معنی دار بودن اختلاف بین آن ها برای انواع خردزیستگاه های بررسی شده به احتمال ۹۵ درصد بود. نتیجه گیری کلی: هدف از تغییر سیاست ها در مدیریت جنگل های هیرکانی، تاکید بر مدیریت پایدار، بهبود روش های حفاظت از جنگل ها و حفظ ارزش های طبیعی آن است. به نحوی که بوم سازگان جنگل همچنان بتواند طیف گسترده ای از خدمات مانند تفرج، تامین آب، غذا، چوب، هوای پاک و ترسیب کربن را به جامعه عرضه کند. نتایج این پژوهش نشان داد که در واحدهای مدیریتی مورد مطالعه، انواع مختلفی از درختان زیستگاهی حضور دارند. این درختان باتوجه به نوع پارسل و تیپ موجود در آن، مقدار و فراوانی متفاوتی دارند و در طبقه های مختلف قطری توزیع می شوند.کلیدواژه ها
واژه های کلیدی: توخالی, چنگالی, جنگل خیرود, درخت ریشه کن شده, درخت کهن سالاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.