بررسی انتقادی برخی گزینش ها و پیشنهادهای فروزانفر در متن مصحح کلیات شمس

سال انتشار: 1403
محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 16، شماره: 1
کد COI اختصاصی: JR_JBASH-16-1_003
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 31

نویسندگان

دانش آموخته دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان و مجری طرح پسادکترای کرسی مولوی پژوهی وابسته به صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور

چکیده

بیشک غزلیات شمس، اثر گران سنگ مولانا، یکی از بیبدیلترین آثار عرفانی جهان است که برخلاف مثنوی جایگاه پژوهشی خود را آن گونه که باید، درنیافته است. پس از طبع فروزانفر اصولا پژوهشها و آثاری که به لحاظ متنی روی این اثر صورت گرفت، از دل آن برگرفته شد. اگر هم تصحیحی انجام شد، به هیچ وجه همبالای اثر مصحح فروزانفر نشد. اثری که گویا با بررسی نسخ بیشتر و تبارشناسی آنها نیاز به پژوهشهای گستردهتری دارد تا طبعی شایسته ی آن ارائه شود. تصحیح فروزانفر باوجود اینکه یکی از بینظیرترین نمونههای تصحیح در ادب فارسی است و محصول کاری تقریبا جمعی است؛ اما خالی از ایراد نیست. ایرادهای این تصحیح جدای از بحث نسخهشناختی و چگونگی بهرهوری از نسخ (روش تصحیح) در دو دسته میگنجد: دسته ی اول معطوف به گزینشهای فروزانفر است. بیتوجهی فروزانفر به برخی از زیرساختهای مضمون ساز مانند زیرساختهای روایی و تصویری باعث گزینشهای غلط، در برخی از موارد شده است. ازقضا گزینش غلط معنای بیت را نیز فاسد و مهمل گردانیده است. توجه به نسخه بدلها وجوهی را پیش رو میگذارد که با توجه به بررسیهای جانبی اصالتی بیشتر نسبت به وجه موردگزینش فروزانفر دارد و معنا و فضای بیت را روشن میکند. در برخی موارد نیز فروزانفر مواردی را که مهمل و سقیم هست، با نشانه ی «ظ» که گویا حدس ایشان یا نسخی معرفی نشده است، پانوشت گردانیده که شایسته ی بررسی است. دسته ی دوم ایرادات که در نگاه اول ایرادات تصحیحی مینماید؛ درحالی که بیشتر مطبعی و حتی نگارشی است و چندان محل توجه این پژوهش نیست. 

کلیدواژه ها

تصحیح, تصویر, فروزانفر, کلیات شمس, متون روایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.