گفتمان «شعوبی گرایی» در روایت شاهنامه فردوسی (براساس تحلیل گفتمانی ارنستو لاکلائو و شنتال موفه)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 16، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JBASH-16-1_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 200
نویسندگان
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران، ایران.
چکیده
گفتمان شعوبیه واکنشی دربرابر سروری حاکمیت غیرایرانی بر جان و ناموس ایرانیان بود که از حدود قرن اول تا قرن های ششم و هفتم هجری قمری ادامه یافت. این مقاله روایت شعوبی را براساس الگوی تحلیل گفتمانی لاکلائو و موفه در روایت شاهنامه تحلیل می­کند. چگونگی و چرایی مبارزات ایرانیان در بستر خیزش شعوبی به ویژه در روزگار فردوسی روشن می­ شود. با منازعه های گفتمان شعوبی و حاکمیت غیرایرانی، گفتمان شعوبی در روایت فردوسی با دال­های دادگری، اختیار، خردورزی و میهن­دوستی در پیرامون هسته ی معنایی «احیای حاکمیت ایرانی» بازتعریف و مفصل­بندی می­شود. سلطه ی سیاسی و نظام عقیدتی غزنوی، خلافت بغداد را به عنوان «غیرهای گفتمانی» معرفی می­کند و با برجسته ­کردن مفاهیم هویتی و حاشیه­رانی سخت­گیری های عقیدتی و اقتصادی، با گفتمان رقیب به ضدیت می­پردازد. گفتمان شعوبی برای تحقق «رهایی» از سلطه ی عقیدتی­ دستگاه خلافت بغداد و حاکمیت سیاسی غیرایرانی، نظریه ی­ حاکمیت ایرانی «آرمان­شاه» را بازتولید می­کند. عاملیت سیاسی مبارزه با بیگانگان و حاکمیت غیر با سوژه ی آزاده ی­ «جهان پهلوان» (رستم) محقق می­شود که برای تحقق این آرمان و آرزوی گفتمانی، با دشمنان و بیگانگان مبارزه می­کند و هیچ گاه اسارت و خفت را در برابر غیرهای گفتمانی نمی­پذیرد. کلیدواژه ها
ارنستو لاکلائو, شاهنامه ی فردوسی, شعوبیه, شنتال موفه, گفتماناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.