پویا منصوری - دانشجوی ک ارشناس ارشد زراعت
محمدعلی ابوطالبیان - استادیاردانشگاه بوعلی سینا
گودرز احمدوند - دانشیاران مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان
سیدحسین صباغ پور

به منظور بررسی اثر پرایمنیگ بذر در مزرعه و آبیاری تکمیلی بر رشد و عملکرد دو رقم نخود زراعی آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در همدان انجام شد. تیمارهای آبیاری تکمیلی (دیم، آبیاری در مرحله گل دهی و آبیاری در مراحل گل دهی و غلاف دهی) در کرت های اصلی و ترکیب دو عامل رقم نخود (آزاد و هاشم) و پرایمینگ (پرایم شده با آب و پرایم نشده) در کرت های فرعی قرار گرفتند. البته در مورد سرعت سبز شدن طرح به صورت فاکتوریل (رقم و پرایمینگ) تجزیه گردید (سبز شدن در شرایط بدون آبیاری انجام شد). نتایج نشان داد که اعمال تیمار پرایمینگ در مزرعه سرعت جوانه زنی را در هر دو رقم نخود حدود 31% افزایش داد. در سایر صفات مورد بررسی نیز به جز شاخص برداشت، پرایم کردن سبب افزایش قابل توجهی در آن ها گردید که در مورد عملکرد اقتصادی این افزایش نسبت به تیمار پرایم نشده به 5/13% رسید. هم چنین آبیاری تکمیلی به ویژه در مراحل گل دهی و غلاف دهی صفات مذکور را به طور معنی داری بهبود بخشید و در مقایسه میان ارقام رقم آزاد واکنش بهتری نسبت به آبیاری تکمیلی نشان داد. نتایج نشان دهنده بیشترین ضریب همبستگی بین عملکرد با تعدادغلاف درواحد سطح و وزن صددانه میباشد.

پرایمینگ در مزرعه، آبیاری تکمیلی، سرعت سبز شدن، عملکرد، نخود