محسن سعیدی - استادیاردانشگاه رازی
علی احمدی - دانشیار دانشگاه تهران
فواد مرادی - استادیارپژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی کرج
اکبر شعبانی - هیئت علمی مرکز تحقیقات دیم سرارود

به منظور مطالعه نحوه اثر تنش رطوبتی پس از گرده افشانی در رشد دانه و شکل گیری عملکرد اقتصادی، دو رقم مرودشت و زاگرس که به ترتیب حساس و مقاوم به تنش خشکی آخر فصل بودند در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران از آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار استفاده شد. IAA بیشترین غلظت را در مرحله اول رشد دانه (مرحله تقسیم و رشد سلولی) و ABA در شروع مرحله پر شدن دانه (17 روز بعد از گرده افشانی) داشتند. غلظت ABA و IAA دانه های رقم حساس مرودت در شرایط کنترل به طور معنی داری از رقم مقاوم زاگرس بیشتر بود. تنش رطوبتی بر خلاف ABA به طور معنی داری غلظت IAA را در دانه های هر دو رقم کاهش داد. با توجه به نتایج به دست آمده، احتمالاً IAA در تحریک تقسیم سلولی دانه های در حال رشد مؤثر بوده و تنش رطوبتی از طریق کاهش غلظت این ترکیب در دانه های در حال رشد و در نهایت با کاهش سرعت تقسیم سلولی و کاهش وزن هزار دانه و عملکرد شده است. شاید ABA در تحریک دانه ها برای ورود به مرحله پر شدن دانه حداکثر نقش را دارد ولی افزایش بیش از حد آن در شرایط تنش رطوبتی می تواند موجب کاهش فعالیت مخزن و کاهش عملکرد دانه شود.

گندم، آبسیزیک اسید، ایندول استیک اسید، فتوسنتز