فاطمه نبوی - گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی ، آباده ، فارس

در این تحقیق، سعی محقق بر آن است که تفاوت های مسئولیت مدنی و کیفری معلولین را در ارکان و آثار با اشخاص عادی نشان دهد. توضیح آنکه معلولین به دو دسته اصلی و عمده محجورین و غیرمحجورین طبقه بندی می شوند. معلولین محجور همانهایی هستند که در قانون مدنی راجع به آنها توضیحات مفصلی داده شده است از قبیل: صغار، اشخاص غیررشید و مجانین. در مورد محجورین باید گفت که: صغار غیر ممیز که توانایی تمییز خوب و بد را از یکدیگر ندارند و به منهیات اخلاقی و اجتماعی آشنا نیستند و درک درستی از این امور ندارند به مانند مجانین قدرت و توانایی سوق فعل و انفعال ذهنی خود را به سمت ارتکاب جرم ندارند؛ در نتیجه چنانچه مرتکب عملی شوند ممکن است مسئولیت مدنی آنها برقرار باشد؛ اما بدلیل نداشتن قصد مجرمانه، عمل آنها وصف مجرمانه ندارد و نمی توانند مرتکب جرم شوند. در مورد معلولین غیرمحجور باید گفت که: معلولین جسمی اعم از اینکه معلولیتشان ناشی از احشای داخلی بدن باشد یا اینکه احشای خارجی از سلامت کامل فکری برخوردارند و مبرا از عیوب اراده می باشند، به دلیل اینکه از شروط اساسی مسئولیت کیفری داشتن اراده سالم و آزاد است، بنابراین مسئولیت کیفری آن ها به قوت خود باقی است. تردیدی وجود ندارد که هر زیاندیده ای حق مطالبه خسارت و ضرر و زیان وارده از جانب غیر، محفوظ است و در این میان فرقی وجود ندارد که زیان زننده کبیر باشد یا صغیر، ممیز باشد یا غیرممیز، مجنون باشد یا عاقل، غنی باشد یا فقیر، معلول باشد یا غیرمعلول. آنچه مسلم است حقانیت زیاندیده برای مطالبه خسارت است.

معلول، مسئولیت مدنی، مسئولیت کیفری، تقصیر، رابطه سببیت، عنصر معنوی