علیرضا عیوضی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی
ابوالحسن فجری - دانشیار دانشگاه ارومیه
محمود رضازاد - استادیار دانشگاه ارومیه
مقصود سلیمانپور - استادیار دانشگاه ارومیه

بررسی توانایی تثبیت نیتروژن سویه های ریزوبیوم جمع آوری شده ازده شهرستان استان اذربایجان غربی به نان مهای ارومیه خوی ماکو سلماس مهاباد میاندوآب تکاب سردشت شاهین دژ و پرانشهر درهمزیستی با گیاهان یونجه نخود شبدر و لوبیا دراتاق رشد مورد ازمایش قرارگرفتندریزوبیوم های اختصاصی تکثیر شده جهت مایه کوبی گیاهچه های چهارروزه به کارگرفته شد گیاهچه های مایه کوبی شده به همراه شاهد درگلدانهای پلاستیکی حاوی پرلیت ضدعفونی شده کشت شدند ازمایش درقالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به طور مجزا برای هرگیاه انجام گرفت گلدانها روزانه با محلول هوگلند فاقد نیتروژن ابیاری شدند نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که به استثنا صفات وزن اندام هوایی وزن خشک ریشه و میزان نیتروژن تثبیت شده درسویه های باکتری نخود سایرصفات درتمامی گیاهان اختلاف اماری بسیارمعنی داریداشتند گیاه شبدر ازبالاترین تعداد و حداقل وزن گره برخوردار بود درمقابل لوبیا حداقل تعداد و بیشترین وزن گره را داشت لوبیا و یونجه به ترتیب حداقل و حداکثر میزان تثبیت نیتروژن را داشتند همزیستی سویه ریزوبیوم میاندوآب با یونجه مهاباد با شبدروارومیه با لوبیا بیشترین مقادیر را برای اکثرصفات نشان داد.

تثبیت بیولوژیک نیتروژن، یونجه، نخود، لوبیا ، شبدر