سجاد بازگیر - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران

در کشور های حادثه خیز پیامدهای ناشی از بحران ها، از عوامل اصلی بازدارنده ی توسعه به شمار می آیند. آثار عمومی وقوع حوادث عبارت از مرگ و جراحت افراد، خسارت به اموال، تولیدات، خدمات، تاسیسات زیر بنایی و در نتیجه تاثیر بر شیوه ی زندگی و ابعاد اجتماعی و روانی آن است. پیشرفت روز افزون دانش بشری در کنار تجربیات بسیار ارزشمند حاصل از مواجهه با بحران های متعدد در سراسر جهان باعث شده تا گام های مناسبی در زمینه پیش بینی سوانح و بلایا، برآورد خسارات و تلفات ناشی از آن ها برداشته شود و چهارچوب های علمی- عملیاتی نسبتا کارآمدی برای مدیریت بحران ناشی از این سوانح و بلایا و پیامدهای احتمالی آن ها تدوین گردد. کلانشهرها به عنوان پیچیده ترین ساخته دست بشر، با ریسک های گسترده ای هم به دلیل دامنه وسیعی از مخاطرات همچنین به علت آسیب پذیری های چندگانه شان مواجه هستند. یکی از کارآمدترین راهکارهایی که در بحث مواجه با حوادث و بلایا، استفاده از قابلیت های هوش مصنوعی و فناوری های نوین است. تجربه ثابت کرده است که استفاده و بهره گیری از فناوری های نوین می توان سطح ریسک بلایای طبیعی را کاهش و میزان آسیب پذیری ها در برابر مخاطرات را بکاهد. عوامل بسیاری در انتخاب و استفاده از فناوری های نوین موثر هستند که از آن جمله می توان به مواردی نظیر وجود دانش و مهارت، هزینه تولید و استفاده، سطح تحت پوشش بهره بردارن، قابلیت توسعه و ارتقاء و... اشاره کرد. لذا انتخاب فناوری در حوزه مدیریت بحران با شناخت زیرساخت هدف، سطح پیچیدگی ها و بررسی شاخص های مختلف می تواند به اثربخشی بیشتری بی انجامد. در تحقیق حاضر اهم فناوری های نوین در کنترل و مدیریت بحران در سه فاز پیش از وقوع مخاطره، در حین وقوع مخاطره و بعد از وقوع مخاطره به تفکیک نوع سوانح طبیعی احصاء و بصورت دسته بندی شده ارائه شده است. همچنین در مورد چارچوب پیشنهادی بکارگیری فناوری های نوین در کنترل و مدیریت بحران از منظر موقعیت مکانی، هزینه، پیچیدگی، ذینفعان و مسائل حقوقی بحث شده است.

هوش مصنوعی، بحران، سوانح، سیلاب، طوفان