لیدا حسین زاده - دانشجوی دکتری معماری و شهرسازی، دانشگاه پلی تکنیک مادرید، اسپانیا.
سیدبرهان صالحی ریحانی - دانش آموخته کارشناسی مهندسی معماری دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

اندازه و تناسب در عناصر و ترکیب اجزای طرح معماری تاثیر بسزایی دارد. بسیاری از معماران با استفاده از پیمون و ایجاد تناسب در بین ساختارها و اندام های مختلف یک خانه، اثری هماهنگ و متوازن خلق می کنند. حیاط نوعی از فضاهای اصلی بنا به شمار می رود و به منزله قلب خانه در مرکز بنا قرار می گیرد. آگاهی هرچه بیشتر درباره تناسبات حیاط در خانه های تاریخی ادوار مختلف ایران، کمک شایانی به شناخت عمیق تر ویژگی های هندسی معماری بومی ایران می کند. هدف از این پژوهش، بررسی تناسبات عددی حیاط مرکزی پنج نمونه از خانه های بافت تاریخی شیراز (منطقه ۸ شهرداری) است که اهمیت تاریخی و معماری بسزایی دارند. با بررسی تاثیر این تناسبات، به دو پرسش پاسخ داده می شود: ۱. تاثیر تناسبات عددی حیاط مرکزی اصلی در خانه های قاجاری در فضاهای مسکونی چگونه است؟ ۲. نسبت مساحت سرپوشیده به غیرسرپوشیده خانه های بومی این پژوهش چه تاثیری در چیدمان فضاها و پالت رنگی آن ها داشته است؟ ماهیت پژوهش حاضر از نوع کمی و روش مطالعه آن از نوع تحلیلی تاریخی است. مقادیر مطالعاتی از جنس کمیت های عددی و نوری (رنگ) بوده و جمع آوری داده ها به صورت برداشت میدانی، مشاهدات، مطالعات کتابخانه ای و قیاس تطبیقی انجام شده است. نتایج به دست آمده از تجزیه وتحلیل داده ها در موارد متعددی از ویژگی های فضای مسکونی این خانه ها تاثیرگذار بوده است.

تناسبات عددی, حیاط مرکزی, خانه های بومی, شیراز