فرناز فتوحی اصفهانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی
احمد خاتمی - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی
مهین ناز میردهقان - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی

در این پژوهش، با هدف شناخت تفاوت های دو گونه زبانی معیار و ادبی، ابتدا براساس تحلیل مقابله ای کتاب های دستور زبان آثار ادبی با کتاب های دستور زبان معیار، تفاوت های این دو گونه را استخراج و سپس براساس میزان فراگیر بودن آنها در آثار ادبی، تفاوت های زبانی کمتر رایج را به شش دسته تقسیم کردیم. سپس براساس نظریه تداخل و همچنین بر مبنای پیروی از اصول علم نحو، تفاوت های زبانی رایج تر را در سه دسته طبقه بندی نمودیم: ۱. مولفه های گونه ادبی با ظاهر یکسان نسبت به زبان معیار با کارکرد متفاوت ۲. مولفه های گونه ادبی با ظاهر متفاوت نسبت به زبان معیار با کارکرد یکسان ۳. حذف یا جا به جایی ارکان جمله. پس از معرفی، نمونه ای ادبی در ۱۲ حوزه زبانی نظام آوایی، اسم، صفت، عدد، ضمیر، موصول، فعل، قید، حروف، اصوات، واژه سازی و جمله، ارائه دادیم. در پایان معلوم شد که تفاوت های زبانی رایج تر، برای آموزش به غیرفارسی زبانان ضروری تر و در عین حال دشوارترند و گروه کمتر رایج اهمیت آموزشی کمتری دارند ولی فراگیری آنها راحت تر است.

آموزش زبان فارسی, گونه ادبی, گونه معیار, تفاوت های زبانی, رواج