محمود رحیمی - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
محمدکاظم یوسف پور - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

ازجمله آثاری که از سنائی غزنوی، شاعر زبان­آور و دوران­ساز تاریخ ادبیات فارسی باقی مانده، مثنوی کوتاه تحریمهالقلم است. این مثنوی را استادان دانشمند مجتبی مینوی (۱۳۳۶)، رضا مایل هروی (۱۳۴۶) و محمدتقی مدرس رضوی (۱۳۴۸) تصحیح کرده اند. آخرین کوشش، یعنی تصحیح شادروان مدرس رضوی، در نیم­قرن اخیر همواره محل توجه و مراجعه اهل تحقیق بوده است. بااین­حال، در این چاپ سهوهای متعددی دیده می­شود که غالبا به‎سبب برخی کاستی­ها در منابع مصحح و اشکالات روش­شناختی رخ داده­است. در این نوشتار پس از جست وجو و تحصیل همه منابع شناخته­شده این مثنوی تا امروز، نخست به تبارشناسی این منابع و نقد و تحلیل متن شناختی آنها پرداخته ایم، سپس براساس این دست نوشت ها، با توجه به قراین موجود در خود متن، مضامین و ساخت­های مشابه در سایر متون ادبی و عرفانی کهن، فرهنگ­های قدیم و جدید و تحقیقات معاصران، تعداد قابل­توجهی از ابیات متن مصحح مدرس رضوی را تصحیح و اصلاح کرده ایم.

سنائی, تحریمهالقلم, متن پژوهی, تبارشناسی نسخ, تصحیح