شبیه سازی تله اندازی رسوب در مخازن با استفاده از مدل SWMM

رسوبات معلق در رودخانه ها از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت آب تالاب ها بوده و در مواردی سبب تخریب این زیست بوم ها می شود. کنترل و حذف رسوبات معلق در مخازن رسوبگیر در بالادست می تواند بهبود کیفیت جریان ورودی به تالاب ها را در پی داشته باشد. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش حوضه رودخانه پسیخان است که بخشی از حوضه تالاب انزلی در استان گیلان است. رودخانه پسیخان بزرگ ترین رودخانه منتهی به تالاب انزلی است و نقش قابل توجهی در تخلیه رسوب به این تالاب مهم و حیاتی دارد. شبیه سازی تله اندازی رسوب در دو مخزن فرضی در یکی از سرشاخه های مهم و در خروجی رودخانه پسیخان به تالاب انزلی در مدل SWMM۵.۲ با استفاده از مدل k-C* انجام شد. موقعیت مخازن در نزدیکی دو ایستگاه هیدرومتری مبارک باد (در سرشاخه امامزاده ابراهیم) و نوخاله (در خروجی رودخانه پسیخان به تالاب) انتخاب شد تا داده های دبی جریان و غلظت رسوبات معلق این ایستگاه ها مبنای شبیه سازی جریان آب و رسوب در مخازن و آبرانه های منتهی به آن ها قرار گیرد. هندسه مخازن از مدل رقومی (DEM)۹۰ متری SRTM استخراج و منحنی های سطح-حجم- ارتفاع آن ها تهیه شد. شبیه سازی در یک دوره زمانی یک ساله اجرا و نتایج با توجه به هندسه و ابعاد سازه های کنترل جریان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد مخزن نوخاله با توجه به وسعت، هندسه و موقعیت مناسب و در نتیجه تله اندازی بیش تر نسبت به مخزن مبارک آباد گزینه بهتری برای کنترل و کاهش رسوب ورودی به تالاب انزلی است. شبیه سازی تله اندازی رسوبات در مخازن رسوبگیر با استفاده از مدل SWMM۵.۲ به سادگی قابل اجرا است و بنابراین می توان از این مدل برای انتخاب راهبردهای مناسب مدیریت و کنترل رسوبات رودخانه ها به منظور حفاظت از تالاب های طبیعی استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

تالاب ، رسوبات معلق ، سدهای رسوبگیر