Amin Razi - استادیار، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
Mohammad taghi Peivandi - دانشیار، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
Ali Birjandinejad - دانشیار، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
Sara Amel Farzad - فارماکولوژیست پژوهشکده بوعلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده مقدمه: «جوش ناخوردگی» (nonunion)، یک عارضه جدی به دنبال شکستگی استخوان های بلند است که چالش بزرگی برای جراحان ارتوپد به همراه دارد. این نوع شکستگی ها عوارض زیادی به دنبال دارند. فاکتورهای تحریک کننده استخوان سازی، همراه با بهبود شرایط مکانیکال محیطی می‎توانند سرعت جوش خوردن را افزایش دهند. در این مطالعه، هدف ما درمان جوش ناخوردگی به کمک سلول های تک هسته ای به دست آمده از مغز استخوان، BMDMC (bone marrow-derived mononuclear cell) و تغلیظ و کاربرد آن به عنوان منشا سلول های استئوپروژنیتور همراه با فیکساسیون داخلی بود. مواد و روش ها: از نوامبر۲۰۱۰ تا می ۲۰۱۳، ۱۹ بیمار با جوش ناخوردگی استخوان، تحت درمان با سلول تک هسته ای مشتق از مغز استخوان (BMDMC) قرار گرفتند که شامل ۱۵ مرد و ۴ زن با متوسط سنی ۸/۳۷ سال (۱۸ تا ۸۱ سال) بود. فاصله زمانی بین تروما تا درمان بین ۷ تا ۲۸ ماه (میانگین ۴/۱۳ ماه) بود. ابتدا قشرزدایی اطراف محل جوش ناخورده انجام شد تا بستر مناسب برای سلول های تک هسته ای ایجاد شود. سپس ۲ میلی لیتر مغز استخوان تغلیظ شده در محل قرار داده شدکه به صورت مخلوط با چیپس آلوگرافت کورتیکوکنسلوس دمینرالیزه بود. سرعت ترمیم به صورت بالینی و رادیولوژیک هر ۴ هفته پیگیری شد. یافته ها: جوش خوردن استخوان در ۱۸بیمار از۱۹ بیمار، در طول ۰۶/۱ تا ۶ ماه با متوسط زمانی ۵/۳ ماه، به دست آمد. در طول مدت بیهوشی عارضه ای نداشتیم و هیچ موردی از عفونت، هماتوم یا درد مزمن در بیماران ایجاد نشد. نتیجه گیری: پیوند مغز استخوان خودی با BMDMC یک درمان منطقی، موثر و آسان برای درمان جوش ناخوردگی استخوان های بلند مثل تیبیا و فمور بعد از فیکساسیون داخلی به شمار می‎رود.

واژگان کلیدی: جوش نخوردن استخوان, ترمیم شکستگی, سلول های مغز استخوان, پیوند مغز استخوان, کال استخوان