رقیه مرادی - دانشجوی دکتری تخصصی گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
سحر طوفان - دانشیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

آلیس، به مسائلی فکر میکند که قبلا توجهی نسبت به آنها نداشته است و در این راه، چیزهای را در مییابد که پیش از این متوجهنبوده است. آلیس پس از نوشیدن شیشه شربت، هنگامی که کوچک و کوچکتر میشد، ترسید از آن که به پایان برسد داستان بهصراحت نشان میدهد آنچه ما درک میکنیم و تعبیر ما از دنیای اطرافمان، بخشی از تجربیات درونی ما و حاصل از زندگی روحیخودمان است. شاید بدین دلی است که از دیرباز مفهوم «مترادف تناسبات فضایی، مشارکت مردمی و دریافت حس مکان بوده و نباید در ادبیات معماری تفسیرهای ذهنی از این مفهوم، تنها تناسبات فضایی- مکانی یعنی بعد کالبدی مولفه مکانی آن مدنظر قرار رفته شود. در حالیکه این مفهوم در مولفه های فرامکانی همچنین ابعاد فراکالبدی و جنبه های اجرایی، با معیارهایی مثلمشارکت مردمی جاری و ساری است بنابراین در سنجش موفقیت یک فضای معماری سهم معیارهای وابسته به مقیاس انسانیبالاست یعنی برخی از معیارهای دیگر موفقیت به آن وابسته است. مقیاس انسانی یکی از مهمترین ویژگی های فضا است که نقشمهمی در ایجاد ارتباطی مطلوب بین انسان و فضا دارد. وجود این ویژگی در فضا، فضا را انسانی تر کرده و ادراک آن را آسان ترمی نماید. از همین رو این مقاله می کوشد در پی باز تعریف مقیاس انسانی، ابعاد پنه هان آن را در موفقیت فضاهای معماری بکاود .پرسش اصلی این تحقیق، شناخت مفهوم مقیاس، مرز آن با مفاهیم مرتبط با فضا و تناسبات در معماری است. و برای پاسخ به اینپرسش با رویکرد توصیفی تحلیلی این مفهوم و تغییر را با کمک اثر ادبی (آلیس در سرزمین عجایب) مورد بحث و بررسی قرار دادهاست. بررسی های پژوهش نشان می دهد مفهوم مقیاس انسانی در فضاهای معماری بیانگر سه ویژگی است: ۱. وجود تناسب بین ابعادفضا و انسان ۲. محصوریت فضا ۳. توجه به جزئیات و حضور مردم در فضا.

ادبیات، سرزمین عجایب، فضا، مقیاس انسانی، معماری