عسکری سلیمانی امیری - دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

بی گمان یکی از امتیازهای فیلسوفان اسلامی از عصر فارابی تاکنون در برابر دیگر اندیشمندان اسلامی در اثبات واجب، برهان صدیقین آنان است. اما در این برهان چه ویژگی ای نهفته است و معیار آن چیست که بر دیگر براهین ممتاز می شود. در واقع سوال پژوهش این است که معیار صدیقین چیست که ملاصدرا، برهان ابن سینا را صدیقین نمی داند؛ در حالی که ابن سینا برهان خود را متصف به صدیقین کرده است؟ آیا فارابی که طراح برهان صدیقین است، با ملاصدرا در معیار صدیقین همسخن اند یا هر یک معیار جداگانه ای دارند؟ آیا علامه با همان معیار برهان صدیقین را ابداع کرده است؟ در این تحقیق معلوم می شود فارابی، ابن سینا، ملاصدرا و علامه طباطبایی یک معیار برای برهان صدیقین معرفی کرده اند، اما اینکه آیا برهان هایی که ابن سینا و ملاصدرا ارائه داده اند، ملاک صدیقین را دارد یا خیر، به بررسی نیاز دارد. در این تحقیق نشان داده ایم برهان ابن سینا و سه برهان از ملاصدرا ملاک صدیقین را ندارند و برهان ملاصدرا در مفاتیح الغیب و برهان علامه طباطبایی در تعلیقات بر اسفار واجد ملاک صدیقین اند.

برهان صدیقین, معیار صدیقین, ابن سینا, ملاصدرا, علامه طباطبایی