مهدی کریمی - استادیار، مرکز اسناد فرهنگی آسیا، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
سید مهدی حبیبی - دکترای روابط بین الملل، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

منطقه غرب آسیا به دلایل مختلف ایدئولوژیکی، ژئوپلیتیکی، اقتصادی و سیاسی همواره عرصه منازعه و بحران بوده است. علل مختلفی در ارتباط با رفتار منازعه آمیز بازیگران مختلف محلی تا جهانی در این منطقه ذکر شده است. بر همین اساس، مقاله حاضر سعی دارد به سه سوال اساسی در این زمینه پاسخ دهد: اول، پیشران های کلیدی منازعه در منطقه غرب آسیا کدام اند؟، دوم، سناریوهای محتمل منازعه در این منطقه کدام اند؟ و سوم، استراتژی های بهینه حل منازعه در این منطقه کدام اند؟. پژوهش حاضر از نظر نوع، کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع آینده پژوهی و تحلیلی است. در جهت پاسخ به سوال های پژوهش ابتدا سعی شد پیشران های منازعه با رجوع به متخصصان این حوزه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار میک مک شناسایی شوند. پس از شناسایی پیشران های کلیدی، سناریوهای قوی توسط نرم افزار سناریوویزارد مشخص شدند. از مجموع ۸۷۶ وضعیت حاکم بر صفحه سناریو، ۵۹۲ وضعیت بحرانی (۶۷.۵ درصد)، ۲۸۴ وضعیت ایستا (۳۲.۴ درصد) و ۱۲ وضعیت مطلوب (۰.۱ درصد) بودند. بنابراین، وضعیت های بحرانی، بخش عمده ای از صفحه سناریو را به خود اختصاص دادند. در نهایت با در نظر گرفتن محتمل ترین سناریوها و با تاکید بر پیشران های کلیدی منازعه در غرب آسیا، راهبردهایی برای رفع علل منازعه ارائه شد.

منازعه, غرب آسیا, پیشران, سناریو, راهبرد