نقش عقل عملی در کمال انسان

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 2، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_FHI-2-4_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 71
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جمال سروش

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه ملایر

چکیده

فلاسفه اسلامی نفس انسانی را مشتمل بر تمام قوای طبیعی، گیاهی و حیوانی دانسته و علاوه بر آن معتقدند که دو قوه ویژه به نام های عقل نظری و عقل عملی دارد. درباره عقل عملی و جایگاه آن در بین قوای نفس ناطقه و نیز کارکرد آن کمتر سخن گفته شده است. از این رو ما در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به این مهم پرداخته و به این نتیجه رسیده ایم که کیفیات اربعه، قوای طبیعی، نباتی و حیوانی (که تقریبا بیست و چهار قوه می شوند) در خدمت عقل عملی (در جایگاه بیست و پنجم) قرار می گیرند تا او نیز با سه کارکرد (انفعالات، استنباط صناعات و افعال اختیاری) و در چهار مرتبه (تهذیب ظاهر، تهذیب باطن یا تخلیه، تحلیه، فنا و اسفار اربعه) در خدمت عقل نظری باشد و عقل نظری را مهیا کند تا از مبادی عالیه منفعل شده و از مرتبه هیولانی به بالملکه، بالفعل و سپس مستفاد برسد و بدین وسیله با بیانی فلسفی روشن می شود که همه عالم در خدمت انسان است تا انسان با دو بال عقل نظری و عقل عملی به عالی ترین درجات کمال که همان قرب الهی است نائل گردد.

کلیدواژه ها

فلسفه, قوای نفس ناطقه, کمال, عقل عملی, عقل نظری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.