نرگس روانتاب - گروه شیلات، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
زهرا قاسمی - گروه شیلات، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
سیدعلی جوهری - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

استفاده روزافزون از نانوذرات در صنایع مختلف موجب شده است که مقادیر بسیار بالایی از این دسته مواد در محیط پیرامون آزاد شوند و بنابراین گسترش آن در طبیعت احتمال تاثیر آن ها بر جانداران را افزایش داده است. در همین راستا اثر مواجهه هم زمان و جداگانه نانوذرات نقره، نیترات نقره و یون جیوه بر سخت پوست Artemia salina مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، سیست گونه A. salina در محیط آزمایشگاهی تفریخ شد و ناپلی A. salina در معرض غلظت های مختلف ۰/۰۰۰۱، ۰/۰۰۱، ۰/۰۰۵، ۰/۰۱ و ۰/۱ میلی گرم در لیتر یون جیوه به طور جداگانه و هم چنین با غلظت ثابت ۰/۱ میلی گرم در لیتر نانوذرات نقره یا نیترات نقره به طور هم زمان قرار گرفت و میزان مرگ و میر آن پس از زمان های ۲۴ و ۴۸ ساعت بررسی شد. هم چنین اثرات این آلاینده ها بر پروفایل اسید چرب A. salina مورد سنجش قرار گرفت. میزان تلفات A. salina در رویارویی هم زمان جیوه و نیترات نقره و رویارویی هم زمان جیوه و نانوذرات نقره به دلیل واکنش جیوه با نیترات و نانوذرات نقره، کاهش یافته و اثر سمیت جیوه کم شد. هم چنین مقایسه ترکیب اسید چرب A. salina در تیمارهای مختلف نشان داد که اسیدهای چرب اشباع در رویارویی های هم زمان جیوه با نیترات و نانوذرات نقره نسبت به رویارویی جداگانه جیوه،کاهش یافته است. علاوه بر این، مقدار اسید های چرب غیر اشباع تک زنجیره در رویارویی هم زمان جیوه و نیترات نقره به طور معنی داری بیش تر از شاهد بود (۰/۰۵>P). در مجموع، اثرات سمیت یون جیوه بر آرتمیا در رویارویی هم زمان با نانوذرات و یون نقره نسبت به رویارویی جداگانه کاهش یافت که موید توجه بیش تر به پتانسیل برهم کنش آلاینده ها در اکوسیستم های آبی و اثر این برهم کنش بر دسترسی زیستی و سمیت آلاینده ها می باشد.

نانوسم شناسی, فلز سنگین, جیوه, برهمکنش آلاینده ها, Artemia salina