رضا پاشازاده - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
صدیقه زودرنج - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا همدان

یکی از الگوهای مطرح در زمینه ی نقد و ارزیابی ترجمه، الگوی وینه و داربلنه است. این الگو با دو استراتژی مستقیم و غیرمستقیم، هفت تکنیک قرض گیری، ترجمه ی تحت اللفظی، گرته برداری، تغییر صورت، تغییر بیان، معادل یابی و همانندسازی را در خود جای داده است. کاربرد این تکنیک های هفت گانه، در ارزیابی ترجمه ی متون مختلف و تعیین رویکردهای مورد استفاده در آنها است. در این میان، کیفیت بکارگیری هر یک از تکنیک های یادشده در ترجمه ی متن مقدس قرآن به دلیل ویژگی های منحصر به فرد آن مساله ای حائز اهمیت است. ترجمه ی روشنگر کریم زمانی به دلیل بهره مندی از تفاسیر معتبر، یکی از ترجمه های برتر قرآن کریم به شمار می رود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و براساس الگوی وینه و داربلنه، نحوه ی بهره گیری کریم زمانی از تکنیک گرته برداری را در دو نوع واژگانی و ساختاری (ساختار نحوی) در ترجمه ی روشنگر قرآن کریم در پنج جزء پایانی مورد تحلیل و نقد قرار می دهد. هدف از این نوشتار، شناسایی ترکیب های متمایز گرته برداری واژگانی و نیز تبیین رایج ترین ساختارهای گرته برداری شده از زبان عربی در ترجمه ی زمانی بر اساس الگوی ذکرشده می باشد. نتایج، حاکی از آن است که زمانی در بیشتر موارد در گرته برداری های واژگانی -که غالبا از نوع ترکیب وصفی هستند- موفق عمل کرده و توانسته تاثیر متن مبدا را به متن مقصد منتقل نماید. اما در بعضی انواع گرته برداری ساختاری مانند ترجمه ی ساختار مفعول مطلق و جمله حالیه، ترجمه ی وی نزد مخاطب فارسی زبان، در برخی موارد، از روانی و شیوایی لازم برخوردار نیست.

الگوی وینه و داربلنه, گرته برداری واژگانی, گرته برداری ساختاری, ترجمه روشنگر, کریم زمانی