قواعد فلسفی و برهان تمانع در المیزان

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 4، شماره: 14
  • کد COI اختصاصی: JR_FHI-4-14_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 30
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد رضا نقیه

استادیار و عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

آزاده ابراهیمی فخاری

طلبه سطح چهار تفسیر تطبیقی

چکیده

فلسفه به عنوان علمی که از مطلق وجود بحث می کند، از جمله علومی است که همواره مورد هجمه مخالفان یا تایید موافقان بوده است. عدهای قواعد عقلی اثباتشده در این علم را فاقد حجیت و در تفسیر متون دینی بدون کاربرد میپندارند و در مقابل، عدهای آن را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات و روایات دخیل می دانند. علامه طباطبایی با نگارش تفسیر المیزان کاربرد فلسفه را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات قرآن مجید روشن ساخت. یکی از مهمترین کاربرد های این قواعد، در آیاتی مشخص می شود که به اثبات توحید با استفاده از براهین مختلف می پردازد و برهان تمانع، از جمله براهینی است که هم در آیات قرآن و هم در فلسفه مطرح شده است. این برهان با تکیه بر عدم فساد عالم، وجود آلهه های مختلف را نفی می کند. در این نوشتار با روش تحلیلی توصیفی برآنیم که با بررسی این قواعد در محدوده آیات مربوط به توحید و یگانگی خداوند، به کاربرد فلسفه و قواعد آن در آیات مربوط به برهان تمانع از دیدگاه المیزان بپردازیم. علامه در تفسیر آیات مربوط از چهار قاعده فلسفی استفاده کرده است: ۱. منحصر در فرد بودن نوع مجردات؛ ۲. استحاله تخلف معلول از علت تامه؛ ۳. وحدت عددی نبودن وحدانیت در واجب الوجود؛ ۴. لزوم سنخیت بین علت و معلول.

کلیدواژه ها

فلسفه, تفسیر, توحید, برهان تمانع, تفسیر المیزان, قواعد فلسفی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.