معیار در تمایز وجودی قوای ادراکی و تاثیر آن در هویت وجودی قوه واهمه انسان از منظر ابن سینا و ملاصدرا
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 5، شماره: 17
- کد COI اختصاصی: JR_FHI-5-17_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 41
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه باقرالعلوم
دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
چکیده
بررسی تحلیلی آموزههای فلسفی ابنسینا و ملاصدرا نشان میدهد که در این دو مکتب فلسفی، هیچگاه حقیقت قوه واهمه به عنوان یکی از مبادی ثانویه ادراکات نفسانی مورد انکار قرار نگرفته، بلکه این قوه در حکمت سینوی، هویتی مستقل و متمایز داشته؛ اما در حکمت صدرایی استقلال وجودی ندارد و همان عقل منزل است که از مرتبه اصلی خودش سقوط کرده و به صور خیالی و حسی توجه یافته است. پس واهمه در انسان، هویت عقلانی داشته، و با عقل تباین و تغایر وجودی ندارد. بلکه قوه عاقله (عقل خالص) در ضمن وجود عقلی شدید در بالاترین مرتبه عالم عقل، و واهمه (عقل منزل) در ضمن وجود عقلی ضعیف در نازلترین مرتبه آن قرار میگیرد. به نظر میرسد این نگرش متفاوت نسبت به هویت وجودی قوه واهمه انسان، از اختلاف در مسئله معیار در تمایز وجودی قوای ادراکی طولی و سایر موجودات خارجی، نشات میگیرد. زیرا ابنسینا تمایز وجودی قوای ادراکی انسان را به عوارض شخصیه خارج از ذات دانسته و معتقد است آنها اصناف یک حقیقت و ماهیتاند که به دلیل اختلاف در محل و فعل ادراکی خاص از یکدیگر متمایز میگردند؛ اما ملاصدرا با توجه به تجرد کلیه قوای ادراکی، تمایز آنها را به عوارض مادی ندانسته، بلکه بر پایه نگرشی برتر به مسئله اصالت وجود و دو نظریه تشکیک در وجود و اتحاد علم، عالم و معلوم معتقد است قوای ادراکی طولی به جهت اتحاد با وجودات برتر ماهیت، تشخص مییابند و از یکدیگر متمایز میگردندکلیدواژه ها
قوای نفس, قوه واهمه, تمایز تشکیکی, تمایز ماهوی, هستی شناختیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.