احمد سعیدی - استادیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
علی قنبریان - دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلام دانشگاه تهران
مسلم احمدی - دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلام دانشگاه تهران

«ویلیام کلیفورد» نظریه ای را با نام «اخلاق باور» مطرح کرد و در ضمن آن مدعی شد که هر کس باوری را بدون قرینه و شاهد بپذیرد، مرتکب خطای اخلاقی شده است. او در این نظریه، دین داران را متهم به بی اخلاقی کرده و انتخاب آنها را بدون قرینه و شاهد و در نتیجه، غیرآگاهانه دانسته است. دیدگاه او با انتقادات مختلفی از سوی اندیشمندان مختلف، از جمله «ویلیام جیمز» مواجه شد. بی دلیل بودن، تعمیم نابه جا و افراطی، عدم توجه به ابعاد مختلف انسان و ... از جمله مهمترین اشکالات وارده به این نظریه هستند. در این مقاله، دیدگاه کلیفورد را پس از تبیین و بررسی فلسفی، با آموزه های قرآنی مقایسه کرده ایم و توضیح داده ایم که اگر ایمان در یک مکتب یا از سوی یک شخص مبتنی بر فهم و استدلال باشد چنان که در مکتب اسلام و از سوی بسیاری از مسلمانان چنین است ادعای کلیفورد نادرست خواهد بود. به عبارت دیگر، حتی اگر بعضی عقاید برخی دین داران از مصادیق ادعای کلیفورد باشند و بی اخلاقی تلقی شوند، ایمان و عقاید بسیاری از مسلمانان مبتنی بر شواهد و ادله محکم و متقن هستند و اخلاقی به شمار می روند.

اخلاق, باور, کلیفورد, ایمان, عقلانیت