سیدسجاد سهرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه تربیت مدرس
حمید دهقانی - دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشگاه تربیت مدرس
بهرام علیزاده - استاد یار پژوهشی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

بررسی اثر متقابل ژنوتیپ×محیط با هدف انتخاب ژنوتیپ های برتر یکی از مهم ترین مراحل برنامه های اصلاحی به شمار می رود. هدف از این پژوهش گروه بندی 21 لاین امید بخش زمستانه کلزا به همراه رقم شاهد اکاپی با استفاده از روش لین و باتلر می باشد. تمامی آزمایش ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سهتکرار طی دو سال زراعی 91-89در ایستگاه های تحقیقاتی کرج، کرمانشاه، بجنورد، همدان، اصفهان و اراکانجام شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر متقابل سال×مکان×ژنوتیپ در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. گروه بندی ژنوتیپ ها با استفاده از مدل اول لین و باتلر نشان داد که لاین های امید بخش 7و3و8 از پایداری بالایی برخوردار بودند. در مدل دوم لاین شماره 5 با داشتن کمترین میزان ضریب رگرسیونی برای محیط های نامساعد پیشنهاد شد. لذا تجزیه خوشه ای می تواند در تعیین ژنوتیپ های پایدار، کارا و میسر واقع گردد.

اثر متقابل ژنوتیپ×محیط، تجزیه مرکب، پایداری، رگرسیون