جایگاه موالید ثلاثه در اندیشه حکمی ناصرخسرو

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: هجدهمین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی
  • کد COI اختصاصی: ISPL18_115
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 487
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مریم کسائی

دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایران

چکیده

در منظومه فکری ناصرخسرو (م: ۴۸۱)، مراتب هستی از ابداع در عالم روحانی تا خلق انسان در جهان جسمانی ، جایگاه ویژهای دارد. هدف این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای انجام گرفته ، بررسی و تحلیل موالید ثلاثه در آثار ناصرخسرو است . از دیدگاه او، در عالم سفلی از ترکیب چهار عنصر خاک، آب، باد و آتش و طبایع گرمی ، سردی ، خشکی و تری ، موالید ثلاثه یعنی جماد، نبات و حیوان پدید می آید. نتایج تحقیق نشان می دهد صانع عالم سفلی ، نفس کلی است که با ابزار افلاک و اجرام، آن را آفریده است . بر خلاف عالم روحانی ، در عالم سفلی آفرینش از نقصان به سوی کمال در حرکت است . نفوس نباتی و حیوانی جزئی از نفس کلی است . نفس نباتی با قوای روینده و خورنده، پایین تر از نفس حیوانی است . حیوان بر خلاف نبات حرکت انتقالی دارد و درد و لذت را ادراک می کند. عالی ترین مرتبه نفس ، نفس ناطقه است که مختص انسان است و انسان به واسطه آن از قوای نطق ، تمییز و تدبیر برخوردار است . نفوس نباتی و حیوانی ، با مرگ جسم از میان می روند اما نفس ناطقه با دو نیروی علم و حکمت به عالم روحانی و ماوای نورانی نفوس سفر می کند.

کلیدواژه ها

ناصرخسرو، عناصر اربعه ، موالید ثلاثه ، جماد، نبات، حیوان.

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.