مینا رهجو گیتری - دانشآموخته کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی، دانشگاه فرهنگیان
زهره احمدی پوراناری - استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
موسی غنچه پور - استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

فرهنگ عامه از منابع و خاستگاههای مهم مضمونپردازی در ادبیات است که همواره مورد توجه سخنوران و نویسندگان بوده است ، ازاین رو عناصر زبانی و گفتاری فرهنگ عامه از جمله کنایات، ضرب المثل ها، روایات و اشعار عامیانه در متون ادبی به طور گستردهای مورد استفاده قرارگرفته است . در عناصر گفتاری فرهنگ عامه ، طنز نقش مهمی دارد و از زبان مردم بسیار شنیده می شود. »شرح زندگانی من « یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه ، اثر برجسته عبداالله مستوفی است . در این کتاب نویسنده از طنز بهره بسیار بردهاست تا خواننده از خواندن متن تاریخی احساس خستگی نکند. در این مقاله ، طنز در کتاب »شرح زندگانی من « بررسی می شود؛ بدین منظور کلمات و عبارات طنزآمیز در تمام کتاب سه جلدی »شرح زندگانی من « استخراج می شود تا روشن گردد که نویسنده از کدام امکانات فرهنگ عامه در طنزپردازی استفاده کردهاست . این تحقیق از نوع کتابخانه ای است و به شیوه توصیف و تحلیل ارائه می گردد. نتایج تحقیق نشان داد که طنزپردازی در این متن ، شخصیت محور است و مهم ترین ظرفیت های طنزپردازی در این کتاب عبارتند از: القاب طنزآمیز، تصنیف های طنزآمیز، تلمیحات تاریخی طنزآمیز و روایت های طنزآمیز تاریخی در کنار تعبیرات طنزآمیز که از فرهنگ عامه اقتباس شده است .

طنز، فرهنگ عامه ، شرح زندگانی من ، عبداالله مستوفی .