بینامتنیت قرآنی در دیوان ناصر خسرو بر اساس نظریه ژرار ژنت

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: هجدهمین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی
  • کد COI اختصاصی: ISPL18_029
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 145
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سکینه پیرک

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور ایران، تهران

چکیده

در سالهای اخیر در عرصه نقد ادبی و زبان شناسی ، نظریه ای تحت عنوان نقد بینامتنی رواج پیدا کرده است که به ارتباط و تعامل بین متون و بررسی وجوه تشابه ، تفارق و تاثیرپذیری یک متن از متون دیگر می پردازد. این نظریه معتقد است که متون و گویندگان آنها تحت تاثیر یکدیگر قرار می گیرند؛ و آگاهانه یا ناآگاهانه ، از سرچشمه های ادبی و فکری یکدیگر بهره مند می شوند. در گستره ادب فارسی ، قرآن یکی از زیرمتن هایی است که از دیرباز نظرگاههای مختلف زیبایی شناسی صوری و معنایی آن، مرجع و منبع بسیاری از شاعران و نویسندگان بوده است که برای اعتبار و غنای سخن خویش ، از مفاهیم و تعلیمات قرآنی بهره بردهاند. یکی از این شاعران ناصرخسرو می باشد که اصلی ترین زیرمتن تشکیل دهندی اندیشه در دیوانش ، قرآن کریم است . در این تحقیق سعی شده است تا با شیوه ی توصیفی - تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای ، ابعاد تاثیر پذیری ناصر خسرو از آیات قرآنی بر اساس نظریه بینامتنی ژنت مورد بررسی قرار گیرد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که از میان روابط سه گانه ی بینامتنی ژنت ، بینامتنی صریح و شاخه های آن( واژهها، عبارات و جمله های کوتاه، ترکیب های اضافی و وصفی ) بیشترین نمود را در دیوان ناصر خسرو دارد و در بین شاخه های مختلف بینامتنی صریح ، واژهها، پرکاربردترین شیوه بینامتنی در این اشعار می باشند. بعد از بینامتنیت صریح ، بینامتنیت ضمنی بر اساس بسامد، درمرتبه دوم قراردارد؛ و از بین شاخه های مختلف این بینامتنی ، بینامتنیت مضمون، بیشتر و متنوعتر از نمونه های دیگر است .

کلیدواژه ها

قرآن، بینامتنیت ، ژرار ژنت ، ناصر خسرو.

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.