محمدجعفر پروین - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
سیداحمد حسینی کازرونی - استادگروه زبان و ادبیات فارسی، واحدبوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
محمدهادی خالق زاده - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

مقاله حاضر شرحی است انتقادی برمردسالاری و زن سالاری در داستان شیرین وخسرو امیرخسرو دهلوی است ، مناسبات، اخلاقیات، حکمرانی ها و روابط بین عاشق و معشوق مهمترین مولفه هایی است که بحث و بررسی پیرامون آنها بیانگر اهمیت تحقیق است .وهمچنین این پژوهش با اهداف شناخت جایگاه واقعی زن در جوامع سنتی قبل ،تاثیر رفتار زنان در اخلاق و منش مردان، ویژگی های جوامع زن سالار و مردسالار، نقش زنان در مسائل اجتماعی و سیاسی آن زمان، نقش زنان در روابط حاکمان با یکدیگراست . روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی و توصیفی به صورت کتابخانه ای می باشد که پس از گردآوری منابع (مقالات و کتب ) موجود و اظهار نظر در مورد آنها وهمچنین پس از فیش برداری به روش تحلیلی انجام پذیرفته است . در تحقیقات توصیفی محقق آنچه واقعیت دارد و در میدان پژوهش وجود دارد می آورد. جایگاه فرهاد و خسرومی توان گفت که فرهاد ایرانی دارای شخصیت مثبت و از جایگاهی برجسته و والا برخوردار است . فرزانگی ، شرم ، وقار ، سیاست مداری ، کاردانی وتدبیر از ویژگی های خوب اودر این آثار است . شخصیت خسرو به عنوان فردی بی اعتنا به جامعه و مردم است که بعد از رسیدن به شیرین همه ملک و مردم را به فراموشی سپرده: خسرو مردی شراب خور و بی مسئولیت است ؛ که هیچ به فکر عمرانوآبادانی نیست . سران و بزرگان، از اینکه رسم و آیین پادشاهی مهمل بماند.زیرا در برخی از داستان ها مردان عاشق نقش بنیادین دارندکه این بزرگی وتاثیر می تواند بازمانده ای از دوران مرد سالاری باشد که امیر خسرو دهلوی به عنوان راوی این منظومه ویژگی های فرهنگی را در اثر خود منعکس کرده است مناسبات دو مرد عشق پیشه ونقش آنها بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم آن زمان است .

شیرین و خسرو، امیرخسرو دهلوی ، تحلیل انتقادی ، خسرو و فرهاد.