پویش و واکاوی در احوال و اندیشه شاعر ترکمن صحرا؛ مختومقلی فراغی

مختومقلی فراغی از عارفان و شاعران بزرگ قرن ۱۲ه.ق ترکمن صحرا است که اشعار و افکار وی ، همواره برای ادبدوستان و فرهنگ شناسان، الهام بخش بوده و ذهن و روح آنها را به خود مشغول داشته است . فراغی مبنای اندیشه و احساس خود را متکی بر اصول اسلامی کرده و همواره شعرهایش با مفاهیم دینی عجین بوده است ؛ از همین رو دیوان سترگش یکی از اساسی ترین ابزارها و تکیه گاههایی است که خوانندگان را به سرچشمه عظیم معنوی و فرهنگی رهنمون می سازد و موجبات القای خصایص اخلاقی و زدایش رذایل اخلاقی را از مردم خود فراهم می آورد. دیوان مختومقلی فراغی مشحون از اندیشه ها و تفکرات عرفانی و دینی ، نکات دقیق اخلاقی ، سیاسی و اجتماعی و نیز دربرگیرنده مضامین لطیف غنایی و اوصاف زیبایی از طبیعت است . چکامه های عارفانه وی که حاصل تجربه مستقیم خود شاعر و مایه گرفته از دل و جان اوست ، سرشار از لطایف عرفانی و دقایق روحانی است .توجه به خاندان نبوت نیز از ویژگی های بارز کلام و بیان مختومقلی است . در اشعار وی ضربالمثل ها و سخنان حکیمانه چون مرواریدهای درخشان در پی هم می آیند. در نتیجه کنکاش در آثار این شاعر، مبرهن شد که وی عارفی متعهد و کنشگری اجتماعی است که رسالت خویش را در ارتقاء آگاهی مردماتحاد، و یکپارچگی ملت خویش و مبارزه با ستمگران می دیده و همچنین همدلی و همدردی با مردم مهم ترین دغدغه وی بوده است . در این جستار برآنیم تا با عنایت بر مطالعات کتابخانه ای و رجوع به یافته ها، مصاحبات ارزشمند صاحب نظران و ادبدوستان و پژوهش های صورت گرفته در زمینه مختومقلی فراغی ، به تحلیل ، بررسی و تکوین احوال، اندیشه و ثمره وجود این شخصیت والامقام بپردازیم .

کلیدواژه ها:

مختومقلی فراغی ، فضایل و رذایل اخلاقی ، احوال و اندیشه ، ترکمن صحرا ، غلام مختوم.