سیما آبیار - دانش آموخته دکتری، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سعید نواب پور - استاد، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
نفیسه مهدی نژاد - دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

کمبود آب و به دنبال آن تنش خشکی در گیاهان به عنوان یکی از اولین و مهم­ترین عوامل اختلال در مکانیسم­های سلولی، عامل تنش اکسیداتیو بوده و تهدید و محدودیت جدی برای محصولات کشاورزی می­باشد. در این پژوهش ارزیابی صفات بیوشیمیایی(میزان اکسیداسیون سلولی و کلروفیلa و b) و میزانرونویسی ­برخی ژن­های آنتی­اکسیدانشامل کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و گلوتاتیون ردوکتاز (GR) توسط Real time PCR تحت تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زابل به صورت آزمایش اسپلیت پلاتدر قالب طرح بلوک­های کامل تصادفیبا سه تکرار بر روی ارقامگندم انجام گرفت. فاکتور اصلی سطوح تنش خشکی شامل ۳/۰–بار (ظرفیت زراعی به عنوان تیمار شاهد)، ۲- بار و ۴- بارو فاکتور فرعی ارقام گندم (کلاته و احسان) بودند. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس صفات بیوشیمیایی نشان داد که اثر تنش خشکی برای این صفات و نیز تفاوت بین ارقام معنی­دار بود. نتایج بررسی بیان ژن­هایCAT، APXو GRدر شرایط اعمال سطوح آبیاری، روند متفاوتی را در ارقام این پژوهش از خود نشان دادند و افزایش بیان همراه با افزایش سطوح تنش خشکیداشتند. این افزایش بیان در رقم کلاته بهترتیببا ( ۴۵/۳، ۱/۱۰ ، ۲/۶  برابرنسبتبهشاهد)برای ژن هایCAT، APX ،GRطی تنش ۴- بار بیشتر  از رقم احسان بود. در این پژوهش رقم کلاته از نظر اکثر صفات بررسی شده در وضعیت مطلوب تری قرار داشت.

گندم, تنش خشکی, بیان ژن, ژن های آنتی اکسیدان