وریا نوروزی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
یوسف ادیب - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
جهانگیر یاری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
رحیم بدری گرگری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

هدف: پژوهش حاضر با هدف واکاوی مولفه­ های آموزش چندفرهنگی در کتاب هدیه­ های آسمان دوره­ی ابتدایی بر اساس معیارهای برنامه درسی فلسفه برای کودکان انجام شد. روش:  روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا کمی، با تکنیک آنتروپی شانون بود. با توجه به محدودیت جامعه، نمونه­گیری به صورت کل­شماری و شامل ۵ جلد کتاب هدیه ­های آسمان پایه ­های دوم تا ششم در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بود. واحدهای تحلیل شامل متن، تصاویر و فعالیت­های کتاب بود. ابزار پژوهش چک­لیست محقق­ساخته شامل مولفه ­های آموزش چندفرهنگی و معیارهای تفکر فلسفی (کاوشگری، استدلالی و تعاملی) بود، که روایی آن با روش CVR مورد تائید قرار گرفت و برای اطمینان از پایایی با اجرای مجدد، ضریب توافق ۸۷ درصد حاصل شد. یافته­ ها: یافته­ ها نشان داد در مجموع ۴۵ مرتبه مولفه­ ها در کتاب­ها منعکس شده، که مفهوم "معلولیت" با ضریب ۰.۵۵ دارای بیشترین اهمیت بوده و پس از آن دو مفهوم "پذیرش تفاوت­ها" (۰.۳۵) و "دین" (۰.۱) قرار دارند. ضریب اهمیت چهار مفهوم "برابری و ضد تبعیض"، "هدف و محتوا"، "روش تدریس" و "همزیستی مسالمت­آمیز" با یک مرتبه فراوانی برابر صفر بوده و به ۸ مفهوم "عدالت"، "کرامت و حقوق انسانی"، "ملت/زبان"، "جنسیت"، "مواد، وسایل و محیط آموزشی"، "ارزشیابی"، "احترام به عقاید مختلف"  و "ارتباطات انسانی و فرهنگی" نیز در کتاب­ها هیچ توجهی نشده است. نتیجه­ گیری: نتایج این پژوهش نشان می­دهد که توزیع و پراکندگی مولفه ­های آموزش چندفرهنگی بر اساس معیارهای برنامه درسی فلسفه برای کودکان در کتاب­ها متعادل نمی­باشد. لذا کتاب­های درسی جهت پرهیز از یک­جانبه­ نگری فرهنگی و حافظه­ محوری، نیازمند بازنگری و طراحی مجدد می­باشند.

multicultural education, philosophy for children curriculum, content analysis, elementary school, Hediye-Haye Aseman textbooks, آموزش چندفرهنگی, برنامه درسی فلسفه برای کودکان, تحلیل محتوا, دوره ابتدایی, کتاب درسی هدیه های آسمان