محمدرضا قرایی آشتیانی - دانشیار دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی
محمدعلی روشن نظر - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

تحولات خاورمیانه و تسری موج خیزشهای مردمی در منطقه، آن هم به سرعت موجب تصمیمهای متفاوت بازیگران در سیاست خارجی شان شده است. ظرفیت های ژئوپولیتیکی ایران، امنیتملی آن را به شدت تحت تاثیر محیط منطقهای خاورمیانه قرارداده است. پس از انقلاب اسلامی، شکلگیری ائتلافی از کشورهای سنی نشین حاشیهی خلیج فارس به زعامت عربستان، ناچارا ایران را وادار به تقابل جویی در چارچوب محور مقاومت نمود. با تسری تحولات اخیر به یمن و بحرین و شکل گیری بحران در عراق و سوریه چه فرصت ها و تهدیدهای امنیتی برای ایران ایجاد شده و از سوی دیگر راهبردهای امنیتی منطقه چه تغییری نموده است که حفظ محور مقاومت، جزء اصلی دکترین امنیتی ایران تبدیل شده است. از این رو شاهدیم که وابستگی متقابل امنیتی میان ایران و محور مقاومت، الگوی دوستی و دشمنی در منطقه نسبت به ایران، مجاورت و همچنین عوامل فرهنگی، مذهبی در سیاست خارجی امنیتی ایران بسیار حایز اهمیت است و امنیت ایران را به ثبات امنیتی در محور مقاومت گره زده است. از همین روست که سرنگونی دولت بشار اسد و دولت شیعی عراق موجب تضعیف محور مقاومت و گفتمان شیعه، انزوای جمهوری اسلامی ایران، از دست رفتن جبههی سوریه و عدم دسترسی ایران به حزب الله و حماس، برتری یافتن عربستان و دولت های معاند ایران در منطقه و نهایتا کاهش ضریب امنیتی ایران میشود و البته روی کار آمدن یک دولت شیعی در بحرین و یمن موجب افزایش عمق استراتژیک ایران در منطقه، تقویت گفتمان شیعی در منطقه و افزایش قدرت مجموعه امنیتی محور مقاومت شده و ضریب امنیتی ایران را بشدت افزایش میدهد.

راهبرد, امنیت منطقه ای, سوریه, جمهوری اسلامی ایران