مهدی منتظرالحجه - دانشیار، گروه طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران
فاطمه اخوان قالی باف - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

حضور اختیاری انسان در جامعه ، نقش بسیار مهمی در جهت ایجاد تعاملات و روابط اجتماعی ایشان دارد، و این نوع از حضور زمانی رخ می دهد که افراد شرایط محیط بیرونی خود را مساعد حس کنند. و از سوی دیگر، احساس تعلق به مکان، علاوه بر اینکه شمار روابط و تعاملات همسایگی را افزایش داده، بر ایجاد نگرش مثبت انسان نسبت به محله و مکان زندگی خویش تاثیرگذار می باشد، با اینکه چندین دهه است که این موضوع مورد استقبال صاحب نظران شهری و برنامه ریزان و طراحان قرار گرفته ، اما در اکثر موارد، بیان و کاربرد آن منحصر گروه های خاص در جامعه بوده و از توجه مستقیم به زنان به عنوان نیمه از جمعیت شهروندی بازمانده است ؛ این مهم باعث شد که مسائل و مشکلاتی ایجاد شود که به فقدان مشارکت و حضور زنان به عنوان عضوی از از جامعه نسبت داده شود. و نیز این موضوع در بافت های تاریخی شهر که برخلاف بافت های امروزی به دلیل نحوه طراحی و ساختار اجتماعی و سایر عوامل که تاثیر بسیاری در تامین نیازهای اجتماعی اغلب ساکنان خود داشتند به دلیل تغییرات اجتماعی و کالبدی دهه های گذشته کمرنگ تر شده است ، بدین ترتیب پژوهش حاضر به لحاظ روش، توصیفی و به لحاظ ماهیت ، کاربردی و با هدف تبیین عوامل موثر بر حس تعلق زنان در محلات تاریخی تدوین شد و یافته های پژوهش حاکی از آن است که عوامل موثر بر حس تعلق زنان را می توان در ابعاد کالبدی (مولفه های فرم، دیدومنظر، خوانایی ، مبلمان شهری )، کارکردی (مولفه های اجتماع محلی ، غنای حسی ، معنا) و ادراکی -رفتاری (مولفه های کاربری ، حرکت و دسترسی ، ایمنی ) و معیارهایی برای هر مولفه دسته بندی کرد، که علاوه بر زمینه حضور زنان، گره گشایی از مشکلات شهری که نیازمند حضور و مشارکت زنان است ، باشد.

حس تعلق ، حس مکان، محلات تاریخی شهر، حضورپذیری زنان، مشارکت زنان.