طاهره بیچرانلو حسن - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری،گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، خراسان شمالی، ایران
علی اصغر پیله ور - دانشیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، خراسان شمالی، ایران
حسن وحدانی چرزه خون - استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، خراسان شمالی، ایران

امروزه با ظهور پارادایم های جدید و نظریه برنامه ریزی مشارکتی ، اهمیت شناسایی ذینفعان،اهداف و منافع آنها در روند تهیه تا اجرای طرح های توسعه شهری به موضوع مهمی تبدیل شده است .زیرا از دلایل مهمی که موجب کاهش موفقیت وتحقق برنامه های توسعه شهری شده است را میتوان بروز تعارضات میان ذینفعان دانست .ازین رو شناسایی ذینفعان به منظور تجزیه و تحلیل منافع آنها جهت بهبود وضعیت تحقق پذیری طرح های توسعه شهری ضرورت می یابد.بدین جهت در این پژوهش سعی بر بررسی نقش ذینفعان و کنشگران در طرح های توسعه شهری بوده است .در این پژوهش از روش کتابخانه ای و توصیفی -تحلیلی استفاده شده است .نتایج نشان داد که میتوان ذینفعان را بر اساس میزان ارتباطشان با طرح های توسعه شهری در دو گروه ذینفعان اولیه و ثانویه تقسیم کرد.ذینفعان اولیه به صورت رسمی در طرح های توسعه شهری دارای مسئولیت ها و اختیاراتی هستند و نقش مهمی در میزان موفقیت و اجرای طرح ها ایفا میکنند.ذینفعان ثانویه گروه های هستند که به صورت رسمی با طرح ها درگیر نیستند اما میتوانند در روند تهیه تا اجرای طرح ها تاثیرگذار باشند و یا از نتایج اجرای طرح ها تحت تاثیر قرار بگیرند. در تقسیم بندی دیگری بر اساس جایگاه هر یک از ذینفعان، نوع دیگری از دسته بندی ارائه میشود.در این دسته بندی ،بازیگران اصلی درگیر در برنامه های توسعه عبارتند از: بخش عمومی (دولت و نهادهای مدیریت شهری ) ، بخش خصوصی ، ساکنان محلی ، گروه های داوطلبانه وسایر گروه های ذی ربط . منافع و رویکردهای هرکدام از این بازیگران با توجه به نوع برنامه ، اهداف و مقیاس مکانی ممکن است متفاوت باشد و با توجه به منافع مختلف شکل بگیرد.بنابراین میتوان با دسته بندی ذینفعان و الویت بندی سیاست های طرح های توسعه شهری بر اساس اهداف و منافع کنشگران مهمتر،زمینه های کاهش بروز تعارضات و افزایش میزان تحقق پذیری طرح های توسعه شهری را فراهم نمود.

ذینفعان،کنشگران،طرح های توسعه شهری ،برنامه ریزی شهری ،تحقق پذیری