محجوب کامیاب - کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی دانشگاه شاهد، شهر تهران
پرویز حاصلی - عضو هیئت علمی دانشکده هنر، دانشگاه شاهد،شهرتهران

خو شنویسی و تذهیب ،دو عنصر اصلی کتاب آرایی قرآن بوده و ظریف ترین تذهیب ها مربوط به دوره صفوی می باشند چرا که با روی کار آمدن حکومت صفویه مذهب رسمی ایران به شیعه تغییر یافت و سبب شد که تزیینات قرآنی این دوره به حدکمال برسند و نسخ خطی این دوره عموما با چندین صفحه تذهیب شده آغاز می شدند.از آنجا که در دوره صفوی هنر کاشیکاری هنر غالب در تزیینات به شمار می رفته در این پژوهش بررسی می شود که آیا نقوش تذهیبهای قرآنی و کاشیکاری در بناهای اسلامی این دوره بر یکدیگر تاثیر داشته است . هدف اصلی این پژوهش پرداختن به وجوه اشتراک و افتراق بین این دو هنر در دوره صفوی می باشد .پرسشهای پژوهش :۱- تعامل نقوش تذهیبهای قرآنی با هنر کاشیکاری به چه صورت بوده است ؟۲- چرا در نقوش تذهیب قرآن ها با نقوش کاشیکاری شباهت زیادی به چشم می خورد؟این پژوهش از نوع کتابخانه ای و به شیوه ی توصیفی تحلیلی و ابزار گرآوری اطلاعاتی شامل ابزار پویشگری نوین ، شناسه ، فیش و منابع تصویری می باشد. در نهایت می توان به این نتیجه رسید که این دو هنر در زمینه رنگ ، نقش ، قاب بندی و فرم از هم تاثیر پذیرفته اند اما به علت تفاوت در کاربرد ، ابعاد واجرا این دو هنر ،هنرمند در به کارگیری رنگ ها و نقوش با محدودیت هایی همراه بوده است و این تاثیرات در فرم ها وقاب بندی ها نسبت به دو مورد قبل نمود بیشتری داشته است و با کاربردی متفاوت دیده می شود .همچنین از وجوه تشابه میان آنها می توان چنین برداشت کرد که هنر هنرمندان تاثیر زیادی بر هم داشته و از هنرمندان آن زمان در بخش های مختلفی اعم از کاشی کاری ،کتاب آرایی و غیره بهره برده اند.

تذهیب ، قرآن،کاشیکاری ، دوره صفویه